Polswissart

Płótno jest jedną z pierwszych, zgrzebnych materii wykonywanych niewprawnymi jeszcze rękami człowieka. Produkowane było, by je ciąć i zszywać dla nadania mu użytkowych, służebnych wobec człowieka funkcji. Dlatego Sosnowski je zszywał. A pozostawiał w surowej jego prostocie, by zachowało asocjacje ze swym atawizmem w dziejach ludzkości i ze swym naturalnym, roślinnym związkiem z ziemią, słońcem i deszczem. Zszywane płótna Kajetana są przestrzenne. Stwarzają sugestię dali powietrznych i rozległych, jak po horyzont zaorana ziemia. W obrazach szytych zawarty jest czynnik czasu. Artysta mówił nieraz, że w założeniach jego leży proces starzenia się obrazów szytych, ten naturalny proces zmian, jaki nieść będzie osiadanie na nich kurzu, zmiany barw wskutek płowienia i zabrudzeń tkaniny, a potem jej kruszenie się, destrukcja dokonywana przez nieuchronne przemijanie. Wyłącznie z surowego, lnianego płótna tworzył Kajetan tylko do 1977 r.

- Bożena Kowalska

„Od wczesnych obrazów Kajetana, na których farba rozprowadzana była dłońmi, bez użycia pędzla, po ostatni cykl zszywanych płócien »Katalipomena« – obok tendencji konstrukcyjno-porządkującej, obok dążenia do ascezy i obiektywizacji – zawsze ujawniała się w jego pracach intelektualna refleksja i emanacja nieprzekładalnej na słowa siły ezoterycznej, bez której nie ma prawdziwej sztuki”.
(Kowalska B., Kajetan Sosnowski, [w:] Katalog wystawy laureatów Nagrody Krytyki im. Cypriana Kamila Norwida z lat 1967-1976, Wierzchowska W. [red.], Warszawa 1977)

Kajetan Sosnowski urodził się w 1913 roku w Wilnie. Kształcił się w warszawskiej ASP u Tadeusza Pruszkowskiego i Wojciecha Jastrzębowskiego. Po wojnie aktywnie współtworzył życie artystyczne – kreował łódzki ZPAP, był kierownikiem artystycznym „Kuźnicy” oraz jednym z współzałożycieli warszawskiej Grupy 55, galerii Krzywe Koło i  Galerii EL w Elblągu, gdzie zainicjował Biennale Form Przestrzennych. Chętnie wystawiał w awangardowych galeriach, przyczynił się do utworzenia Galerii 72 w Chełmie Lubelskim. Uczestniczył m.in. w Wystawie Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (1955).

Jego zainteresowania twórcze opierały się głównie na malarstwie, rzadziej na rysunku czy rzeźbie. W czasie okupacji jego prace nawiązywały do postimpresjonizmu, następnie skierował swoje artystyczne poszukiwania w stronę form figuratywnych. Od lat 50. zaczął posługiwać się kształtami abstrakcyjnymi, początkowo aluzyjnymi, później skupił się na materialnych cechach kompozycji (Obrazy białe). Fascynacja naturą światła stała się podstawą jego ascetycznych „obrazów pustych”, w których nieomal jednobarwna płaszczyzna, zamalowana farbą rozprowadzoną dłonią, zdawała się promieniować blaskiem. Dalsze poszukiwania w tym obszarze zaowocowały pracami z cyklów „Poliptyki” (1965) i niezwykłymi w swej istocie obrazami chemicznymi – „Metalepseis” (1972-1982). Pewnym wyjątkiem od tych rozważań były obrazy szyte zwane „Katalipomena (1975)”. Były to monochromatyczne kompozycje z pozszywanych kawałków płótna, niektóre wręcz o dodatkowym wydźwięku rękodzieła. W latach 80. Malarz stworzył też serię obrazów czarnych z odniesieniem do martyrologii ojczyzny oraz cykl obrazów z motywem krzyża, określanych jako„Interwencje” (1981).