Polswissart

sygn. na odwrocie: JAN/BER/DYSZ/AK/1979/1979 OBSZAR KONCENTRUJĄCY XLV. „Może do najważniejszych zadań sztuki obecnie należy wyznaczanie i obrona miejsca pustego dla mentalnej inicjatywy indywiduum ludzkiego” Jan Berdyszak Szkicownik nr 65, 1973 – 75 Jan Berdyszak operuje przeważnie formami geometrycznymi. Traktuje je jednak tylko jako środki do przedstawienia problemów podstawowych dla egzystencji człowieka. Jednym z najważniejszych problemów przez niego podejmowanych jest przestrzeń, pojmowana jako zagadka bytu. W latach 50-tych, kiedy artysta odbywał studia na poznańskiej PWSSP, jego postawa twórcza była odosobniona. Patrząc dziś, z perspektywy późniejszych wydarzeń w sztuce, twórczość Berdyszaka, która zdecydowanie wychodzi poza obręb samej plastyki, nikogo nie dziwi , wręcz przeciwnie – zachwyca przenikliwością i odkrywczością. Prace powstałe w latach 70-tych charakteryzuje czystość i oszczędność użytych form geometrycznych. Nie są one jednak banalnie prostymi, regularnymi kwadratami czy prostokątami. Jest to geometria, jak pisze Bożena Kowalska – przezwyciężona. Artysta używa w tych pracach barw jednolitych, o niedostrzegalnej wręcz, idealnie gładkiej fakturze. Barwy są zawsze czyste, intensywne i świetliste. Jedną z najważniejszych rzeczy w twórczości Berdyszaka z tego okresu jest pusta przestrzeń. Puste obszary w obrazach wycięte są bądź wewnątrz, a więc zamknięte jakby ramą albo otwierają się dla przepływu przestrzeni u dołu i u góry albo też dzielą obraz na dwie odsunięte od siebie części, odpychające lub przyciągające się nawzajem, jak w prezentowanej pracy. Twórczość Berdyszaka mówi o nieuchwytności fenomenu przestrzeni. To właśnie z niego uczynił artysta główne tworzywo swej sztuki.

Jan Berdyszak był rzeźbiarzem, malarzem i teoretykiem sztuki. W latach 1952-58 studiował rzeźbę w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych. W latach 1984–1987 pełnił funkcję prorektora tej uczelni. W latach 1961-1981 zajmował się scenografi ą w Teatrze Marcinek i Teatrze 5. Artysta jest laureatem m. in. Nagrody im. Jana Cybisa (1978), Krzyża Kawalerskiego (1988) i Krzyża Ofi cerskiego Orderu Odrodzenia Polski (2001). Otrzymał również Doktorat Honoris Causa Akademii Sztuk Pięknych w Bratysławie (1999). Od początku twórczość artysty skupiała się na zagadnieniach przestrzeni. Jego prace łamią wszelkie konwencje tradycyjnego warsztatu malarza. Okrągłe blejtramy, wycięcia w płótnie, kompozycje wieloczęściowe, kompozycje – obiekty – poszukiwania te służyły zobrazowaniu pojęcia otwartości i nieskończoności, konfrontacji obrazu z jego otoczeniem. Bez względu na formę jaką przyjmuje dzieło wyróżnikiem twórczości Berdyszaka pozostaje analityczna postawa, naukowy charakter i konsekwencja w realizowaniu koncepcji.