kolekcja rodziny Varisella, Warszawa
kolekcja prywatna, Polska
Annely Juda Fine Art, Londyn
ze zbiorów artysty

Henryk Stazewski Paintings and Reliefs, Annely Juda Fine Art, 10 XI – 18 XII 1982, Londyn 1982.

Henryk Stazewski Paintings and Reliefs, Annely Juda Fine Art, 10 XI – 18 XII 1982, Londyn 1982, kat. 11.

OPISANY:

Henryk Stazewski Paintings and Reliefs, Annely Juda Fine Art, 10 XI – 18 XII 1982, Londyn 1982, opis pod nr kat. 11.

Obraz Stażewskiego nie jest bezbarwną, bezprzedmiotową energią wyrażającą – jak
w suprematyzmie Malewicza – dynamiczny ruch wszechświata. Obraz Stażewskiego jest
określonym istnieniem jednorodnie zbudowanego przedmiotu sztuki. Nie manifestuje zresztą
tego istnienia wulgarną agresywnością materialnej struktury, jest egzystencją czystą, spokojną,
wysublimowaną. Nie jest też – mimo swej matematycznej dyscypliny – formą wyrażania pra,
które miałyby obowiązywać zawsze i które swą miarąogarniałyby wszechświat. Jest prostym,
autonomicznym i jednorodonym w swoich jakościach modelem „wykonanym z własnego”
tworzywa, modelem posiadającym moc oryginału. Jest realizacją własnego celu, lecz jakże
jasno i jednoznacznie określonego w stosunku do tego, co znamy i co najwyżej cenimy w sztuce
nowoczesnej.
– Wiesław Borowski, fragment z katalogu wystawy Henryka Stażewskiego w Galerii Krzywe Koło, Warszawa 1961, s. 7.

Kompozycje zaliczane do reliefów malowanych, których przykładem są oferowane prace Kompozycja nr 7 (1973) i nr 72 (1976). Reliefy te są owocem badań nad opozycją porządku i chaosu kompozycyjnego, są zakłóceniem zasad geometrii i rytmu kompozycycjnego. W tym samym czasie Stażewski mocno ograniczył gamę kolorystyczną redukując w ten sposób rolę barwy na rzecz wzrostu znaczenia konstrukcji czego konkluzją stała się seria prac z 1976 roku pt. Redukcje. Oferowane obiekty mają niezwykłą wagę z kolekcjonerskiego punktu widzenia większość bowiem prac z połowy lat 70. oraz tych z serii Redukcje znajduje się w instytucjach muzealnych.

Henryka Stażewskiego bez wątpienia zaliczyć należy do grona najbarwniejszych postaci polskiej sztuki powojennej. Malarz, pionier awangardy lat 20. i 30. XX wieku, reprezentant konstruktywizmu, współtwórca nurtu abstrakcji geometrycznej lat 60., 70. i 80 był autorem kompozycji reliefowych ale również projektantem wnętrz, dekoracji scenograficznych i plakatów. Stażewski był nie tylko współtwórcą polskiego ruchu awangardowego, lecz miał też bliski kontakt ze środowiskiem światowej awangardy. Więzy przyjaźni łączyły go z takimi artystami jak Piet Mondrian, Kazimierz Malewicz, Michel Seuphor czy Theo van Doesburg. Henryk Stażewski studiował w latach 1913-1919 w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie w pracowni Stanisława Lentza. Należał do grupy ekspresjonistów polskich (od 1919 roku Formistów). Początkowo tworzył realistyczne akwarele w duchu impresjonizmu, akty, portrety oraz pejzaże. Po ukończeniu studiów w 1920 roku zadebiutował na wystawie zbiorowej w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych. Już wówczas podejmował nowe wyzwania, których pierwszym ważnym owocem był ogłoszony w 1923 roku manifest konstruktywistów. Był członkiem-założycielem Grupy Kubistów, Konstruktywistów i Suprematystów „Blok” (1924-1926) oraz ugrupowań, które rozszerzyły założenia programowe Bloku – Praesens (1926-29) i a.r. (1929-1936). Był redaktorem czasopism „Blok” i „Praesens”. Po wojnie odgrywał wiodącą rolę w życiu polskiego świata artystycznego będąc współtwórcą tak ważnych inicjatyw jak m.in. powstania warszawskiej Galerii Foksal i ruchu wokół niej skupionego.

Sama twórczość Stażewskiego od początku związana jest z awangardą – od wczesnych kubistycznych rysunków poprzez fazę konstruktywistyczną i fascynację Strzemińskim po kompozycje z pogranicza abstrakcji i figuracji, które dominowały warsztat artysty na przełomie lat 40. i 50. Od lat 60. Stażewski opowiedział się całkowicie za abstrakcją geometryczną by znów w latach 70. poprzez tzw. reliefy malowane zanegować ich geometryczną strukturę i zasady regularnego rytmu kompozycyjnego. Galeria Annely Juda z siedzibą w Londynie od momentu powstania w 1960 roku reprezentowała współczesnych artystów brytyjskich, europejskich i międzynarodowych ze szczególnym uwzględnieniem mistrzów XX-wiecznej awangardy, skupionych wokół rosyjskiego konstruktywizmu, Bauhausu i holenderskiego ruchu De Stijl. Nic zatem dziwnego, że w 1982 roku Annely Juda zorganizowała indywidualną wystawę Henryka Stażewskiego uchodzącego już wówczas za czołowego reprezentanta awangardy Europy Wschodniej. Wystawa, która zebrała kilkanaście powstałych głównie w latach 70. malowanych kompozycji abstrakcyjnych, została otwarta 10 listopada 1982 roku. Parę miesięcy wcześniej – w lipcu tego samego roku – grupę podobnych prac z tego samego okresu pokazał Stażewski na wystawie w galerii Denise Rene w Paryżu.