Warszawa, kolekcja prywatna

Sopot, Biuro Wystaw Artystycznych, wystawa
indywidualna, 1971.

Artysta kładzie nacisk na emocjonalną stronę przedstawienia, w jego sztuce dominuje nurt poetyckiej metafory, pod warstwą anegdoty kryją się obszary znaczeń symbolicznych, często o moralizatorskiej wymowie. (Zmorzyński W. [oprac.], Kiejstut Bereźnicki. Pięćdziesiąt lat pracy twórczej, Gdańsk 2008, s. 8) Sztuka Kiejstuta Bereźnickiego to osobliwy świat postaci i przedmiotów, ukazujący ich autora jako neotradycjonalistę w obrębie neofiguracji. Urodził się on w 1935 roku w Poznaniu, ale czasy wojenne jego rodzina spędziła w Kocku na Lubelszczyźnie. Tam, w małym, wielobranżowym sklepiku rodziców, bawił się pośród farb, lakierów, wyrobów z żelaza czy narzędzi rolniczych, rozbudzając swoją wyobraźnię. Do rozpoczęcia drogi artystycznej pod kątem zawodowym natchnął go wuj, malarz-amator. W 1952 roku zdał do Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku, na Wydział Malarstwa. Uczył się pod okiem Juliusza Studnickiego, Jana Cybisa oraz Stanisława Teisseyre’a. W pracowni tego ostatniego w 1958 roku obronił swój dyplom. W tamtym czasie tworzył kubizujące martwe natury pod wpływem Cézanne’a i Picassa, inspirując się także niekiedy sztuką Piotra Potworowskiego. W 1960 roku został asystentem, potem również adiunktem profesora Teisseyre’a, związując się z gdańską uczelnią na kolejne czterdzieści lat. Zadebiutował w 1959 roku na Salonie Jesiennym Okręgu Gdańskiego ZPAP, a rok później pokazał „Martwą naturę z kartami i czaszką” oraz „Portret malarza” na ogólnopolskiej wystawie „Polskie dzieło plastyczne w XV-lecie PRL”. W jego twórczości zaczęły pojawiać się wówczas pierwsze przedstawienia postaci – zgeometryzowane, obłe i uproszczone. Stypizowane niczym kukiełki czy manekiny, bez żadnych cech indywidualnych, trwały w ciszy, w konwencjonalnie zbudowanej przestrzeni, pośród różnego rodzaju rekwizytów: rakiet tenisowych, piłek, huśtawek, kart i kości do gry, gwizdków, dzwonków, sznurów korali czy naczyń kuchennych. Nagromadzenie przedmiotów, swoiste horror vacui, nadawało jego scenom figuralnym i martwym naturom charakter ukrytego symbolizmu. Styl Bereźnickiego konstytuował się na przełomie lat 50. i 60., silnie czerpiąc z tradycji malarskich. Artysta wybrał drogę outsidera, stając w opozycji do dwóch panujących wówczas trendów – koloryzmu i abstrakcji. Zasadę budowania obrazu oraz umiejętność rezygnacji przejął od przedstawicieli postimpresjonizmu i francuskiej awangardy. Później swój krąg twórczych inspiracji rozszerzył o dzieła dawnych mistrzów holenderskich. Obrane rozwiązania przestrzeni, układy postaci czy rekwizytów stawały się w jego płótnach ikonograficznym odwołaniem do dzieł Jana van Eycka, Vermeera, Rembrandta, Terborcha czy Rubensa. Od lat 70. do repertuaru poruszanych przez malarza motywów wkroczyły też wyimaginowane sceny pasyjne. Skąpane w mroku, stanowiły rozbudowane portrety zbiorowe żałobników uczestniczących w autorskich aktach opłakiwania, podtrzymywania, zdejmowania z belkowania czy składania do grobu. Artysta umieszczał swoje postacie w otoczeniu architektury, mnożąc narzędzia pasji i akcesoria. „Patrząc na obrazy Bereźnickiego widzę w nich zaproszenie do medytacji. Ich rytm, ich wewnętrzna cisza, wreszcie nieustanne pogłębianie kilku zaledwie, ale niesłychanie ważnych motywów egzystencji, są jak powrót do źródeł” – stwierdził Paweł Huelle, przyjaciel malarza (cyt. za: Deptuła B., Malarz światów równoległych, [w:] Kiejstut Bereźnicki. Malarstwo i rysunek [katalog wystawy], Państwowa Galeria Sztuki, Sopot 2015, s. 11). Sztuka artysty w swej warstwie znaczeniowej krąży wokół wątków eschatologicznych, egzystencjalnych i wanitatywnych, a przez swe niedopowiedzenia mobilizuje do interpretacji.