Kraków, kolekcja prywatna
własność artystki

Twórczość Erny Rosenstein stanowi indywidualną „trawestację” doświadczeń surrealizmu, chociaż sama artystka nie lubiła być nazywana surrealistką. Ojej kompozycjach pisano między innymi, że przypominają wschodnie miniatury lub stare, azjatyckie zaklęcia. Rosenstein wcześnie porzuciła figurację na rzecz abstrakcji, która bardziej odpowiadała jej wyobraźni. Zauroczona była witalnością natury, jej nieposkromionym przeistaczaniem się w coraz to inne twory. W latach 50. i 60. powstawały rysunki nacechowane specyficznym i charakterystycznym horror vacui, wypełnione niemal szczelnie rozmaitymi elementami. Do przykładów takich prac należy oferowana „Zalążki światła” z 1959 roku. Artystka skupia uwagę widza na przestrzeni obrazu, którą sugeruje ukazując przenikające się ruchliwe formy, stosując rozlewające się plamy barwne, czasami posiadające odniesienia przedmiotowe, a niekiedy ich pozbawione. W wielu kompozycjach z tego okresu znaczącą funkcję pełni zdecydowany kontur, niekiedy zaś „(…) linia skłębiona wszykim ruchu. Linia, która staje się zapisem, automatycznym działaniem, linia, która, jak w podpisie, przybiera, bo przybierać musi, przebieg jedyny i niepowtarzalny” jak pisał Maciej Gutowski. Z kolei Agnieszka Taborska w tekście towarzyszącym wystawie poświęconej Ernie Rosenstein zorganizowanej przez Fundację Galerii Foksal (2011) zauważa, że: „jej linearne, oniryczne rysunki przywodzą na myśl szkice Uniki Zürn, surrealistki i poetki (przez Maksa Ernsta uważanej za najwybitniejszą żyjącą poetkę niemiecką). Rysunkowe kosmiczne krajobrazy (choćby „ Pomniki”) wiodą myśli ku obrazom Yvesa Tanguy’ego. Poetyckość i humor pejzażowych rysunków Toyen, Magritte’a i Topora też czai się gdzieś za rogiem”. Erna Rosenstein uprawiała swoją surrealistyczną sztukę na przekór niechęci a wręcz wrogości z jaką odnosiły się do niej ówczesne władze komunistyczne widzące w wywrotowym humorze i poetyce snu niebezpieczeństwo dla systemu. I to odróżniało artystkę od surrealistów francuskich, dla których uprawianie naznaczonej surrealizmem sztuki było wyborem wyłącznie estetycznym, bez politycznych konsekwencji. Aktywność artystyczna Rosenstein w tak niesprzyjających warunkach stanowiła wyraz dużej odwagi.

Urodzona we Lwowie w 1913, Erna Rosenstein już od najmłodszych lat fascynowała się rysunkiem i poezją. Jako uczennica siódmej klasy założyła młodzieżową Polską Partię Socjalistyczną. Ojciec Erny był radcą prawnym, pragnącym by jego córka poszła w jego ślady. Widząc jednak jej skłonności do ruchów komunistycznych, postanowił wysłać dziewczynkę na nauki do ciotki mieszkającej w Wiedniu. W latach 1932-1934 młoda dziewczyna studiowała malarstwo na Frauen Akademie, oddziale Akademii Sztuk Pięknych dla kobiet. Pomimo intencji rodziców, przygoda Erny z komunizmem nie zakończyła się. W niedługim czasie po przyjeździe do Wiednia zapisała się ona do Związku Robotników Wiedeńskich. Pierwsze prace malarskie Rosenstein nie przetrwały. Epizod z wiedeńskim ruchem komunistycznym zakończył się po dwóch latach, po których artystka postanowiła przeprowadzić się do Krakowa i wznowić studia na Akademii Sztuk Pięknych w pracowni Jarockiego i Wojciecha Weissa. Podczas swojego pobytu w Krakowie związała się ze środowiskiem Grupy Krakowskiej. Po latach śmiała się, że to już nie była Grupa Krakowska, tylko Tłum Krakowski. Wszyscy oni pragnęli nowatorstwa i rewolucji, organizowali akcje artystyczne, działali w pierwszym eksperymentalnym Teatrze Cricot. W 1937 roku artystka odbyła krótką podróż do Paryża. Niedługo przed wybuchem wojny, została aresztowana za udział w manifestacji komunistycznej. W procesie bronił jej ojciec, narażając się na karę pozbawienia wolności. Ostatecznie Rosenstein została skazana na miesiąc aresztu, którego nie odsiedziała. Czas wojny spędziła z rodzicami we Lwowie. Zamieszkali wówczas w getcie, z którego w 1942 roku udało jej się uciec. Trafiła do szpitala, gdzie dowiedziała się, że jej rodzice zostali zamordowani. Okupację przeżyła ukrywając się pod wieloma nazwiskami np. Nowak, Kowalska czy Powalska. W konspiracji najczęściej nazywano ją „Zośka”. Wyraz tamtych przeżyć stanowi między innymi obraz „Getto” (1946), nawiązujący do mitu Niobe. Podczas swojego późniejszego pobytu w Paryżu związała się z Arturem Sandauerem – polskim krytykiem literackim, eseistą, tłumaczem i profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. Znali się jeszcze przed wojną, gdy oboje współpracowali z Grupą Krakowską. Z ich związku w 1950 roku urodził się syn Adam. Dopiero w późniejszym czasie para postanowiła wziąć ślub. Mieszkając w owym czasie z mężem w Warszawie, Rosenstein ciągnęło do klimatów krakowskich. Twierdziła, że w stolicy zbiera się „artystyczna hołota”, która tylko lgnie do żłoba, a dla kultury nie robi zupełnie nic. Tymczasem w Krakowie odrodziła się właśnie Grupa Krakowska, z Marią Jaremą i Tadeuszem Kantorem na czele. O sztuce myśleli podobnie, w 1955 roku zorganizowali nawet wspólną wystawę „Dziewięciu”. Związana z gronem twórców krakowskich (Grupa Krakowska) i warszawskich, Rosenstein pokazywała swoje prace zarówno w Galerii Krzysztofory, jak w Galerii Krzywe Koło. Bardziej jednak identyfikowała swoje poszukiwania z kręgiem Tadeusza Kantora, zwłaszcza z intensywnie i różnorodnie przetwarzaną w tym gronie tradycją surrealizmu. Brała udział w Sympozjach Złotego Grona (Zielona Góra 1963, 1977) oraz Plenerach Koszalińskich (Osieki 1964-1967, 1972, 1976-1978). Zmarła w 2004 roku w Warszawie.