Kraków, kolekcja prywatna

(…) jedyną rzeczą, której świat nigdy nie będzie miał w nadmiarze, jest przesada.
– Salvador Dali

Rzeźby Salvadora Dalego powstawały z silnej wewnętrznej potrzeby artysty, by przełożyć swoje ikoniczne obrazy i fantastyczne wizje w prawdziwe, trójwymiarowe projekty. Wybierając najbardziej charakterystyczny element kompozycji np. miękki zegar czy słonia o długich, pajęczych odnóżach, formował z niego pełnoplastyczną rzeźbę. Tworzył zarówno niewielkie dzieła gabinetowe, jak i monumentalne pomniki, funkcjonujące w ramach sztuki miejskiej.

Oferowany Minotaur został pierwotnie stworzony przez Dalego w 1936 r. jako projekt okładki ekstrawaganckiego, francuskiego magazynu „Minotaure”, wydawanego w latach 1933-1939. Legendarny pół-byk, pół-człowiek to jedna z najbardziej sugestywnych postaci w mitologii greckiej. Dali zdecydował się przedstawić go jako kobietę o zwierzęcej głowie, pozującej niczym modelka. Jej ciało jest pełne szufladek i zakamarków, z których wyłaniają się różne złote przedmioty. Uwagę zwraca wypełzający z okolic podbrzusza homar, który przywodzi na myśl słynny surrealistyczny obiekt Dalego – „Telefon-homar” (1936).

Innym motywem pojawiającym się wielokrotnie w poetyce artysty są wspomniane szuflady. Dali wykorzystał je m.in. w dziełach „Antropomorficzna szafka” (1936) oraz „Płonąca żyrafa” (1937). Aby zrozumieć, co się w nich skrywa, należy sięgnąć do podświadomości. Artysta przyznawał: „Jedyna różnica pomiędzy antykiem a współczesnością to Zygmunt Freud, który odkrył, że ludzkie ciało składa się z wielu ukrytych szuflad, możliwych do otwarcia wyłącznie z pomocą psychoanalizy” (Néret G., Salvador Dali: 1904-1989, wyd. Taschen, Warszawa 2005). W tych uchylonych, a czasem i zamkniętych szufladach i szufladkach znajdują się nieuświadomione emocje i instynkty, a także wyparte przeżycia i myśli, które skrywamy głęboko przed światem. Dzieła Dalego, zarówno malarskie, jak i rzeźbiarskie stanowią alegorie, służące do zilustrowania i zrozumienia freudowskich teorii. 

Ekscentryczny hiszpański malarz i jedna z najbardziej rozpoznawalnych postaci w sztuce XX wieku. Był indywidualistą, który do tej pory wzbudza skrajne emocje. Jedni uważają go za geniusza inni za człowieka ze zbyt dużym ego. Urodził się w 1904 roku w Figueres w Katalonii. Artysta wierzył, że jest kolejnym wcieleniem swojego starszego brata, który zmarł 9 miesięcy przed jego narodzinami. Już jako 10-cio latek wykazywał niezwykłe zdolności manualne, dlatego zaczął uczęszczać na zajęcia z rysunku. W wieku 14-stu lat zaczął sprzedawać z powodzeniem swoje pierwsze prace. Naukę kontynuował Akademii Sztuk Królewskich jednak nie dokończył studiów ponieważ przez swoją arogancje został wydalony ze szkoły. Wierzył w swój niezaprzeczalny geniusz i nie potrafił przyjmować krytyki od nauczycieli. Uważał, że ma większe od nich umiejętności i kompetencje. Po tym incydencie artysta wyjechał do Paryża gdzie jego kariera nabrała rozpędu. Dzięki Joanowi Miró dostał się do grupy surrealistów z którą jest kojarzony do tej pory. Jednak przez popieranie faszyzmu został wykluczony przez resztę artystów. Do tego jego konflikt z André Bretonem spotęgował niechęć surrealistów do siebie. Dalí jednak nie potrzebował wsparcia grupy aby osiągnąć sukces oraz rozgłos. Jego ekscentryczność sprzyjała popularności i idącymi za nią pieniędzmi. Artysta nie ukrywał swojego zamiłowania do dobrobytu. Nie odmawiał komercyjnym zamówieniem jak np. logo popularnych do dziś lizaków Chupa-Chups. Był artystą wielu talentów i odnajdywał się w przeróżnych mediach sztuki. Przede wszystkim kojarzony jest ze swoim malarstwem ale tworzył również filmy, rysunki, grafiki, rzeźby i bardzo lubił być fotografowanym. Ze sztuki wideo najbardziej rozpoznawalny jest „Pies Andaluzyjski”, który zrealizował wraz z Luisem Buñuelem. Jego obrazy są niezaprzeczalnie mistrzowskie pod względem warsztatowym. Jednak to jego wyobraźnia robi na widzach największe wrażenie. Każda osoba nawet nie zainteresowana sztuką zna jego obraz przedstawiający rozpływające się zegary (Uporczywość pamięci, 1931). Inne popularne dzieła to m. in.: Trwałość Pamięci, Płonąca Żyrafa czy Kuszenie Świętego Antoniego. Postać Daliego może wywoływać kontrowersje, jednak nie można odmówić mu inteligencji oraz wiedzy. W swojej sztuce inspirował się psychoanalizą Freuda i innymi dziedzinami nauki. Artysta mógł cieszyć się z sukcesów w karierze za swojego życia. Oprócz kontrowersji i konfliktów z innymi artystami, które były wodą na młyn dla jego rosnącej popularności, nie miał powodów do niezadowolenia. Również w życiu prywatnym Dali miał wiele szczęścia. Związał się z 10 lat starszą rosjanką o imieniu Gala, która była miłością jego życia. Kobieta była już w związku małżeńskim kiedy poznała artystę, jednak pod urokiem malarza rozwiodła się z francuskim poetą Paulem Éluardem. Dla Dalego była największą muzą, jej podobizny są uwiecznione w wielu jego obrazach gdzie użyczał jej twarzy portretowanym Madonnom. Ich związek był ekscentryczny tak jak całe życie artysty. Pozwalał swojej żonie na liczne romanse i zdrady nawet z jej byłym mężem.  W trakcie II wojny światowej artysta wraz z żoną wyjechali do stanów aby stamtąd wrócić po latach do Katalonii. Wydał swoją autobiografię, która do tej pory jest czytana przez miłośników jego ekscentrycznej postaci. Gala zmarła w 1982 roku. Był to olbrzymi cios dla artysty. Rok po śmierci żony namalował swój ostatni obraz i zaprzestał praktyki artystycznej już na zawsze. Podobno popadł w szaleństwo nie radząc sobie z ta wielką stratą. Uważał, że jest nieśmiertelny i chciał poddać się hibernacji. Zmarł w 1989 roku i został pochowany w mieście swojego narodzenia, gdzie znajdował się jego Muzeum-Teatr. Miejsce jego spoczynku jest otwarte dla zwiedzających.