Warszawa, kolekcja prywatna Mediolan, Finarte, aukcja 21.07.2024, poz. 177 Włochy, kolekcja prywatna zakup od artysty (1972)

Wielobarwna kompozycja abstrakcyjna zbudowana jest w oparciu o pole otoczone bordiurą i przecięte w połowie poziomą linią. Stworzone w ten sposób cztery przestrzenie wypełnione zostały przez artystę kolorem kładzionym płaską plamą. Górny rejestr składa się z zestawienia pomarańczowo-oranżowej barwy z magentą. Dolny zestawia żółć z fioletem. Kompozycja powstała w 1972 roku. Jarema mieszkał już wówczas w Monachium, ale utrzymywał stały kontakt ze środowiskiem artystycznym Włoch i Nicei. Po II wojnie światowej związał swoje życie z południem Europy. Tam jego twórczość przeszła metamorfozę, której efektem stał się zwrot ku abstrakcji. W swoich pracach, malowanych w znacznej mierze na papierze bądź płycie, operował Jarema prostymi, wzajemnie przenikającymi się formami geometrycznymi zawieszonymi w przestrzeni. Istotą dla wyrosłego na gruncie kapistowskim artysty pozostawał jednak kolor. Powojenna twórczość Jaremy to poszukiwanie chromatycznych relacji między figurą a tłem. Oferowana praca to kolejny krok na tej drodze, w której forma została zredukowana do minimum, a prymat w budowie kompozycji przejął kolor. Dopełniające się barwy żółta i fioletowa tworzą kontrast, magenta z pomarańczowym to z kolei barwy sąsiadujące ze sobą w kole barw, stanowią więc harmonijne połączenie. Bordiurę okalającą centralne pole kompozycji zbudował Jarema w oparciu o zimne barwy – fiolet i magentę. Ciepłe barwy – żółta i pomarańczowa zajmują główną część pracy. Położone płaskimi okrągłymi plamami stwarzają wrażenie jakby wibrowały. Kompozycja należy do czystej sztuki abstrakcji, której Jarema był piewcą i do której konsekwentnie dążył. W analizie podstawowych założeń kolorystycznych i sposobie kładzenia farby nie sposób jednak nie dostrzec nawiązań do kapistowskich doświadczeń, do początków, które ukształtowały jego postawę artystyczną.

Józef Jarema, polski malarz, członek grupy kapistów, urodził się w 1900 roku. Był starszym bratem Marii Jaremy (Jaremianki). W latach 1918-1924 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie u Jacka Malczewskiego, a następnie w Paryżu u Józefa Pankiewicza. Po powrocie do kraju w 1931 roku współpracował z czasopismem „Głos plastyków” oraz współtworzył eksperymentalny teatr Cricot. W latach 1934-37 pracował przy restauracji plafonów w zamku na Wawelu. Podczas II wojny światowej razem z Armią Andersa przeszedł szlak bojowy do Monte Cassino. W armii, wspólnie m.in. z Józefem Czapskim i Edwardem Matuszczakiem, współtworzył sekcję kulturalno-oświatową. Po wojnie nie wrócił do Polski, lecz osiadł w Rzymie, gdzie razem z włoskimi futurystami, na czele z Enrico Prampolinim, założył Związek Międzynarodowy Niezależnych Artystów – Art Club (Associazzione Artistica Internazionale Indipendente) – ugrupowanie zrzeszające twórców awangardowych z różnych krajów Europy. Pierwsza wystawa Art Clubu, pod tytułem „Continuità”, odbyła się w październiku 1945 roku w galerii San Marco położonej przy Via del Babuino. Zarówno pierwsza, jak i kolejne wystawy cieszyły się entuzjastycznymi recenzjami w prasie włoskiej. W 1947 roku Józef Jarema wspólnie z Eugeniuszem Markowskim uczestniczyli w przygotowaniach polskiego pawilonu na XXIV Biannale Sztuki w Wenecji. Odnowiona w tym czasie znajomość z czasów studenckich z Marią Sperling – polską malarską mieszkającą w Nicei od lat 20., zaowocowała w 1951 roku przeprowadzką do Nicei. Utworzona tam przez Jaremę i Sperling pracownia tkacka specjalizowała się w projektowaniu i wyrobie tkanin, makat i dywanów o abstrakcyjnych wzorach. Po 1960 roku para przeprowadziła się do Monachium, gdzie Józef Jarema spędził ostatnie lata swojego życia. Do końca pozostał nie tylko aktywnym twórcą, ale również animatorem życia artystycznego południowej Europy. Z inicjatywy Jaremy m.in. odbył się Kongres Sztuk Plastycznych w Palermo w 1953 roku. Na początku studiów malarskich w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych Jaremie bliskie było środowisko formistów. Niedługo potem, w 1923 roku, został członkiem Komitetu Paryskiego. Młodym artystom zrzeszonym w Komitecie udało się wyjechać do Paryża, gdzie wielu z nich pozostało do początku lat 30. Tworzone wówczas przez Jaremę obrazy utrzymane były w stylistyce koloryzmu, a dominującymi gatunkami były pejzaże, martwe natury i portrety. Pod koniec lat 40. zaczął malować kompozycje spod znaku abstrakcji geometrycznej. Poza obrazami olejnymi Jarema tworzył abstrakcyjne rysunki, kolaże oraz, od początku tzw. „okresu nicejskiego”, tkaniny.