Polska, kolekcja prywatna zakup w Polswiss Art., 14.12.2016, poz. 52 Warszawa, kolekcja prywatna

Opałka w obrazach z cyklu ‘alfabetu greckiego’ posługiwał się tymi samymi co malarstwo materii środkami, ale zużytkował je dla własnych i odmiennych celów. (Kowalska B., Roman Opałka, Kraków 1996, s. 28) „Alfabet grecki” to, obok obrazów liczonych, najważniejszy cykl prac Romana Opałki. Powstawał w latach 1964-65, równolegle z serią „Fonematów”. W tym czasie artysta jako środka wyrazu używał malarstwa materii, traktując je jednak w sposób zupełnie oryginalny. W pracy nad „Alfabetem greckim” pokrywał płótno gęstą warstwą farby, po czym zgarniał ją szeroką szpachlą, uzyskując efekt wypukłych linii podobnych do listewek. Odgraniczały one na płótnie gładkie prostokątne pasy. Faktura obrazów, ich rytmiczne podziały i odcienie stosowanych przez artystę zgaszonych, ale migotliwych barw stanowiły dominującą treść płócien. Zainteresowanie materią nie było jednak jedynym impulsem do powstania „Alfabetu greckiego”. Dla Opałki materia była jedynie ciekawym środkiem do osiągnięcia innych celów. Nie był zainteresowany rolą artysty „stworzyciela”, jaką przypisywali sobie twórcy malarstwa materii. Swoim obrazom nadał gładkość i porządek ascetycznych podziałów. To problematyka światła okazała się tu nadrzędna. Monochromatyczne płótna, utrzymane w barwach ugrów, szarości, zieleni, niebieskości, czerni i bieli, o regularnie podzielonej fakturze inaczej odbijały światło. Załamywało się ono w reliefowych listewkach farby, rzucając podłużne cienie. Z kolei w pasach o gładko potraktowanej powierzchni równomiernie wchłaniały światło lub nim emanowały. „Nie rezygnując z atrakcyjności wizualnych i dotykowych kontrastów w ukształtowaniu powierzchni materii – nadał im sens biologiczno-zmysłowej dosłowności, ale i przestrzeni kontemplacyjnej. Dzięki tak przeprowadzonym zabiegom Opałka podporządkował ten rodzaj działania obcemu mu rygorowi geometrii” – pisała krytyk sztuki, a zarazem przyjaciółka artysty Bożena Kowalska (Kowalska B., Roman Opałka, Kraków 1996, s. 28).

Roman Opałka urodził się w 1931 roku w Abbeville-Saint Lucien we Francji. W 1935 roku jego rodzina wróciła do Polski. W okresie II wojny światowej przebywał z rodziną w Niemczech. Z chwilą zakończenia działań wojennych powrócił do Francji, a w roku 1946 został repatriowany do Polski. Powtórnie wyjechał z kraju w roku 1977 i zamieszkał we Francji. Studia odbywał w łódzkiej PWSSP (obecnie ASP) w latach 1949-1950 i w warszawskiej ASP w ciągu następnych sześciu lat. Równolegle prowadził również indywidualne próby w zakresie rysunku i malarstwa realistycznego (kontynuowane do roku 1958). Na przełomie lat 50. i 60. zainteresowało go – podobnie jak wielu innych twórców – malarstwo materii. Jednocześnie tworzył liczne prace w dziedzinie projektowania graficznego: plakaty, pocztówki, okładki książkowe, ilustracje, medale, a także grafiki warsztatowe. Właśnie w tej dziedzinie zdobywał pierwsze krajowe i zagraniczne nagrody m.in.: Grand Prix na Międzynarodowym Biennale Grafiki w Bradford w 1968 i Grand Prix na Międzynarodowym Biennale Grafiki w Krakowie w 1969. Od 1965 roku powstaje jego najważniejszy cykl pt. „Opałka 1965 /1 – ∞”, jeden z najdonioślejszych przejawów nurtu konceptualnego w malarstwie XX wieku. Tak zwane „obrazy liczone” przyniosły artyście uznanie krytyki i kolekcjonerów na całym świecie. Dwukrotnie brał udział w Biennale Sao Paulo w 1969 i 1977 roku, w 1995 roku wystawiał w pawilonie Polonia na Biennale w Wenecji (bał udział w tym najważniejszym przeglądzie sztuki jeszcze kilkakrotnie w ramach programowych wystaw zbiorowych). W 1977 roku jego dzieła zaprezentowane zostały na Documenta w Kassel. Roman Opałka jest najbardziej znanym i najwyżej cenionym polskim malarzem współczesnym, jego prace znajdują się w najważniejszych kolekcjach sztuki na świecie, a ich ceny osiągają rekordowe notowania. Na międzynarodowym rynku pojawiają się sporadycznie co kilka lat, najczęściej poszczególne „obrazy liczone” lub „Kartki z podróży”, niezwykle rzadko można jednak spotkać prace z okresu wcześniejszego, sprzed projektu „Opałka 1965 /1 – ∞”, a są one ważnym uzupełnieniem i wprowadzeniem do tego głównego dzieła. Jego prace należą do kolekcji najważniejszych galerii świata, paryskiego Centrum Pompidou, Museum of Modern Art i Guggenheim Museum w Nowym Jorku czy Artsonje Museum w Seulu.