Łódź, kolekcja prywatna

„Zdolność Łodzi Kaliskiej do intelektualnych interpretacji rzeczywistości, odważnych stwierdzeń i czynów, śmiałych gestów czy umiejętność używania skandalu do zwrócenia uwagi na ważne zagadnienie, czy w »służbie sztuki« (…) stanowi o sile ich twórczości” – Jacek Franasik
(Łódź Kaliska. Kolekcja Jacka Franasika, Kantor Sztuki, Łódź 2021, s. 29)

Prezentowana praca Łodzi Kaliskiej, część tryptyku o wspólnym tytule „Instrukcja zabijania sztuki 2” pochodzi z większego cyklu grupy, zapoczątkowanego wystawą w 2007 roku. Wszystkie realizacje, jak zaznaczają artyści, stanowią akt dezaprobaty wobec marginalizowania roli kultury w życiu społecznym kraju oraz sztuki w obszarze kultury: „Postanowiliśmy manifestacyjnie zniszczyć dzieła sztuki jako nieprzydatne społeczeństwu przedmioty. Dokonaliśmy tego na własnych pracach. Celem i obszarem interwencji stały się nasze pastisze, głównie dzieł narodowo-romantycznych (…). Zostały one pokryte napisami »Polska zabija sztukę«, »Sorry«, »Gówno«, »Poland Kills art« oraz sitodrukowymi multiplikacjami z nagą kobietą w stylistyce Pop-arty Warhola czy przedstawiającymi »Majonez kielecki« lub »Paprykarz szczeciński« (Łódź Kaliska. Kolekcja Jacka Franasika, Kantor Sztuki, Łódź 2021, s. 23). Prezentowana praca skłania do refleksji i dyskusji nad mechanizmami współczesnego świata, w którym wciąż króluje konsumpcjonizm i rządzi pieniądz.

Grupa Łódź Kaliska to niewątpliwie jedno z najciekawszych ugrupowań artystycznych powojennej Polski. Działa nieprzerwanie od 1979 roku i obecnie w jej skład wchodzą Marek Janiak, Andrzej Kwietniewski (do 2007), Adam Repecki, Andrzej Świetlik i Makary (Andrzej Wielogórski). Początkowo aktywność grupy skierowana była na tworzenie manifestów – powstanie Łodzi Kaliskiej związane jest bowiem z rozłamem jaki nastąpił w środowisku fotografów związanych z Ogólnopolskimi Fotografi cznymi Spotkaniami Młodych w Darłowie. W tamtym czasie aby zaistnieć w środowisku polskiej awangardy konieczne było posiadanie programu artystycznego. Już wówczas grupa lansowała hasło nieużyteczności i nieprzydatności odrzucając sukces i akceptację społeczną. Od początku swego istnienia artyści Łodzi Kaliskiej nie dbają o zrozumienie swoich przedsięwzięć przez szeroką publiczność. Wyrażają się przez twórczość fotografi czną i filmową często połączoną z happeningiem. Fotografi ę cechuje ironia i pastisz, prace Łodzi mają wiele z karnawału, gry i żonglerki wpisując się tym samym w nurt postmodernizmu pozwalającego bawić się sztuką dawną, z niej czerpać i przerabiać na własny użytek. Od końcówki lat 90. i lat 2000 ugrupowanie włącza w swoją twórczość zdobycze kultury masowej. W serii prac z 2007 roku zatytułowanych Instrukcja zabijania sztuki artyści Łodzi Kaliskiej świadomie odwołują się do pop-artowego stylu Andy’ego Warhola, który puszkom zupy Campbell czy butelkom Coca-Coli nadawał status podmiotu w sztuce. W Instrukcji … Łódź Kaliska wykorzystuje ujęcia ze swoich fotografi cznych sesji z lat 90. a czarno-białe zdjęcia stają się tłem dla kolorowych napisów i produktów rodzimego konsumpcjonizmu. Powstaniu prac tej serii towarzyszył manifest „Oda do naroda”, który kpił z przywiązania do wartości patriotycznych i sentymentalizmu narodowego. Dziś prace Łodzi Kaliskiej wchodzą w skład wielu muzealnych kolekcji sztuki nowoczesnej, w tym także Muzeum Śląskiego, które jest w posiadaniu prac: „Bitwa pod Grunwaldem na Karowej” i „Instrukcja zabijania sztuki. W hołdzie Andy Warholowi dla pieniędzy”.