Fangor Wojciech (1922 - 2015)
tusz, kredka litograficzna, papier naklejony na tekturę
107 x 36,5 cm
tusz, kredka litograficzna, papier naklejony na tekturę
107 x 36,5 cm
Sosnowski P. i in. [oprac.], Roman Opałka. Katalog wczesnych prac, Fundacja Opałka, Warszawa 1998, s. 20.
W 1965 roku Roman Opałka podjął radykalną decyzję poświęcenia całej swojej twórczości jednemu dziełu życia – obrazom liczonym. Odtąd wszystkie jego prace podporządkowane były programowi liczenia, począwszy od „OPALKA 1956/1”. Na szarych płótnach zapisywał białym pigmentem kolejne chwile przepływającego czasu, a następna kolejna notatka stawała się odrobinę jaśniejsza od poprzedniej. Dzisiaj, dla większości odbiorców, Opałka kojarzony jest wyłącznie z obrazami liczonymi. Zanim jednak narodziła się owa idea, malarz już od dziesięciu lat aktywnie działał na polu artystycznym. „Powstały wówczas takie prace, jak abstrakcyjne obrazy z cyklu ‘Alfabet grecki’, ‘Poduszkowce’ – przestrzenne, płócienne kompozycje, olbrzymi drewniany panel ‘Integracje’ i wreszcie ‘Chronomy’ – płótna zapełnione chaosem kropek bezpośrednio poprzedzające obrazy liczone” (Sosnowski P. i in. [oprac.], Roman Opałka. Katalog wczesnych prac, Fundacja Opałka, Warszawa 1998, s. 6). Artysta z sukcesem rozwijał się też w dziedzinie grafiki.
Wszystkie te prace pozostające obecnie w cieniu obrazów liczonych, w momencie swojego powstania uważane były przez krytykę za dzieła skończone – godne eksponowania na wystawach. Dla Opałki stanowiły one jednak tylko drogę do swojego słynnego programu. Oferowany obraz z cyklu „Studium dotykowe” należy do grupy tych wczesnych kompozycji, dzięki którym zgłębiać możemy warsztat mistrza. Praca stanowi ciekawy przykład malarskich poszukiwań Opałki potwierdzając, że twórca: „nie poddaje się obowiązującemu kanonowi i zawsze próbuje rozwiązywać swoje własne problemy artystyczne” (Sosnowski P. i in. [oprac.], dz. cyt.).
Roman Opałka urodził się w 1931 roku w Abbeville-Saint Lucien we Francji. W 1935 roku jego rodzina wróciła do Polski. W okresie II wojny światowej przebywał z rodziną w Niemczech. Z chwilą zakończenia działań wojennych powrócił do Francji, a w roku 1946 został repatriowany do Polski. Powtórnie wyjechał z kraju w roku 1977 i zamieszkał we Francji. Studia odbywał w łódzkiej PWSSP (obecnie ASP) w latach 1949-1950 i w warszawskiej ASP w ciągu następnych sześciu lat. Równolegle prowadził również indywidualne próby w zakresie rysunku i malarstwa realistycznego (kontynuowane do roku 1958). Na przełomie lat 50. i 60. zainteresowało go – podobnie jak wielu innych twórców – malarstwo materii. Jednocześnie tworzył liczne prace w dziedzinie projektowania graficznego: plakaty, pocztówki, okładki książkowe, ilustracje, medale, a także grafiki warsztatowe. Właśnie w tej dziedzinie zdobywał pierwsze krajowe i zagraniczne nagrody m.in.: Grand Prix na Międzynarodowym Biennale Grafiki w Bradford w 1968 i Grand Prix na Międzynarodowym Biennale Grafiki w Krakowie w 1969. Od 1965 roku powstaje jego najważniejszy cykl pt. „Opałka 1965 /1 – ∞”, jeden z najdonioślejszych przejawów nurtu konceptualnego w malarstwie XX wieku. Tak zwane „obrazy liczone” przyniosły artyście uznanie krytyki i kolekcjonerów na całym świecie. Dwukrotnie brał udział w Biennale Sao Paulo w 1969 i 1977 roku, w 1995 roku wystawiał w pawilonie Polonia na Biennale w Wenecji (bał udział w tym najważniejszym przeglądzie sztuki jeszcze kilkakrotnie w ramach programowych wystaw zbiorowych). W 1977 roku jego dzieła zaprezentowane zostały na Documenta w Kassel. Roman Opałka jest najbardziej znanym i najwyżej cenionym polskim malarzem współczesnym, jego prace znajdują się w najważniejszych kolekcjach sztuki na świecie, a ich ceny osiągają rekordowe notowania. Na międzynarodowym rynku pojawiają się sporadycznie co kilka lat, najczęściej poszczególne „obrazy liczone” lub „Kartki z podróży”, niezwykle rzadko można jednak spotkać prace z okresu wcześniejszego, sprzed projektu „Opałka 1965 /1 – ∞”, a są one ważnym uzupełnieniem i wprowadzeniem do tego głównego dzieła. Jego prace należą do kolekcji najważniejszych galerii świata, paryskiego Centrum Pompidou, Museum of Modern Art i Guggenheim Museum w Nowym Jorku czy Artsonje Museum w Seulu.