Warszawa, kolekcja prywatna zakup w Polswiss Art (2012)

Dla rozwijającej się kariery Juliana Fałata, rezydencja w Nieświeżu odegrała znaczącą rolę. Była to „stolica magnackiego rodu Radziwiłłów, tętniącej niegdyś życiem i fantazją“ (Fałat J., Pamiętniki, Śląski Instytut Naukowy, Katowice 1987, s. 139). Artysta przybył tam po raz pierwszy zimą 1886 roku z okazji orgaznizowanego przez Radziwiłłów dla księcia Wilhelma Pruskiego polowania na niedźwiedzie. Z listem polecającym, dopuszczony do oglądania wydarzenia, przez cztery tygodnie towarzyszył myśliwym, uwieczniając w malarskich scenach przebieg wyprawy i jego uczestników. W efekcie zrealizował pełen rozmachu cykl akwarel i stał się rozpoznawalny w kręgu arystokracji, która zaczęła go do siebie zapraszać. „Z wiosną Antoniowa Radziwiłłowa, odwiedziwszy moją pracownię, wyraziła pochlebny podziw dla moich prac i zaprosiła mnie do Nieświeża, gdzie znalazłem godne przyjęcie i umieszczenie” (Fałat J., dz. cyt., s. 159). Od czasu słynnego polowania na niedźwiedzie, Fałat odwiedzał Nieśwież regularnie, nie tylko zimą, lecz również w inne pory roku, „aby gruntownie poznać ten już ukochany świat (…)” (Fałat J., dz. cyt., s. 162). Na prezentowanym obrazie ukazał widok na ogród i fragment drogi, prowadzącej przez książęcą posiadłość. Obsypane kwiatami klomby migocą błękitnymi plamami płatków w jasnych promieniach słońca. Poniżej drogi roztacza się zielony krajobraz pełen bujnych drzew i pól, a na horyzoncie majaczą dalekie zabudowania miasteczka. Uchwycony z uczuciem wiosenny widok, niczym chwilowe wrażenie, staje się mistrzowską grą światła i barw.

(…) Fałat ma niepospolitą zdolność, świadczącą, że ten wyborny gruntowny rysownik jest także malarzem z bożej łaski: wie on, jak plamę na płótno położyć, aby wywołała złudzenie. (Górski K. M., Polska sztuka współczesna 1877—1894, „Przegląd Polski”, 1895) Julian Fałat urodził się w 1853 roku w Tuligłowach. Pochodził z rodziny osadzonej w tradycyjnych wartościach surowości i pobożności. Od najmłodszych lat przejawiał talent malarski, niespecjalnie za to garnąc się do nauki. Wstępując do Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie sprzeciwił się ojcu, który widział raczej jego miejsce w gospodarstwie. Lata studenckie naznaczone biedą i głodem były najcięższym okresem w życiu artysty. Udało mu się jednak wyjechać za granicę i podjąć studia najpierw w Monachium pod kierunkiem Jerzego Raaba, a także Józefa Brandta, a potem w Rzymie i w Paryżu. W latach 1885-1886 odbył wielką podróż dookoła świata, co ugruntowało i ukierunkowało jego wrażliwość twórczą. Po powrocie z tych podróży stał się już w zasadzie malarzem znanym i cenionym. Często był zapraszany do majątku Radziwiłłów w Nieświeżu, a podczas jednego z takich zaproszeń zetknął się z cesarzem Wilhelmem II, wówczas jeszcze następcą tronu. Ten powołał go do Berlina, gdzie przez szereg lat artysta był jego nadwornym malarzem. Brał udział w wystawach berlińskiej Akademii Sztuk Pięknych i należał do jej członków. W 1895 roku został dyrektorem krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych, dzięki jego staraniom przemianowanej pięć lat później na akademię. Posady profesorskie zaproponował gronu najwybitniejszych modernistów, m.in. Stanisławowi Wyspiańskiemu, Leonowi Wyczółkowskiemu, Jackowi Malczewskiemu, Józefowi Mehofferowi, Janowi Stanisławskiemu czy Konstantemu Laszczce, otwierając tym samym nowy rozdział w dziejach polskiego szkolnictwa artystycznego. W 1910 roku, po przejściu na emeryturę, przeniósł się na stałe do swej posiadłości w Bystrej na Śląsku Cieszyńskim. Prowadził rozległą działalność, również publiczną, m.in. w latach 1922-1923 sprawował urząd dyrektora Departamentu Sztuki w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Przede wszystkim jednak był członkiem Towarzystwa Artystów Polskich Sztuka, ugrupowania skupiającego od 1897 roku koryfeuszy malarstwa polskiego. Swe prace pokazywał regularnie od 1874 w krakowskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych, gdzie w 1925 odbyła się retrospektywna prezentacja jego twórczości. Od 1878 roku eksponował corocznie swe obrazy i rysunki w warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych, które z kolei zorganizowało mu w 1926 roku wystawę jubileuszową. Artysta prezentował swe prace także za granicą, m. in. w Paryżu, Liége, Berlinie, Monachium, Chicago, Wiedniu, Düsseldorfie, Saint Louis, Wenecji i Rzymie. Został odznaczony srebrnym medalem na Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Berlinie (1891), wielkim złotym medalem na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu (1929) oraz Wstęgą Komandorii Orderu Polonia Restituta (1928). Zmarł 9 lipca 1929 roku w Bystrej.