Polswissart

Jerzy Duda-Gracz urodził się 20 marca 1941 roku w Częstochowie. Zdobył dyplom na Wydziale Grafiki krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Później pracował jako wykładowca w filii ASP w Katowicach. Zajęcia prowadził również w Europejskiej Akademii Sztuk w Warszawie. Do końca życia piastował stanowisko profesora na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Był nie tylko malarzem i pedagogiem, ale również rysownikiem, grafikiem i scenografem. Przygotowywał oprawę plastyczną dla takich spektakli, jak Gra o Każdym, Pokusa,Don Giovanni, czy też przedstawienia „Kaligula” w reżyserii córki – Agaty. Artysta brał także udział w ogromnej liczbie wystaw, zarówno krajowych, jak i zagranicznych. Wśród ważniejszych ekspozycji prac Dudy-Gracza wymienić warto: Polaków portret własny (Kraków), Życie Ludzi – Los Ziemi (Warszawa), a także 41 Międzynarodowe Biennale Sztuki w Wenecji, 20 i 21 Targi Sztuki w Kolonii oraz Wystawę Światową EXPO w Sewilli. Za swoją działalność artystyczną malarz otrzymał wiele odznaczeń oraz wyróżnień, spośród których wspomnieć należy choćby o Krzyżu Wielkim Orderu Odrodzenia Polski oraz Nagrodzie Krytyków im. C. K. Norwida. Zmarł niespodziewanie na atak serca 5 listopada 2004 roku. Niecodzienna, tak bardzo odróżniająca się od wszystkiego sztuka Jerzego Dudy-Gracza stawia go na czele najwnikliwszych obserwatorów Polski, na którą, jak mówił był chory. Większość prac Jerzego Dudy-Gracza to autoportrety lub portrety, które przedstawiają różne typy Polaków. Robotnicy nienawykli do ciężkiej pracy, leniwe kobiety o monstrualnych kształtach, stare dewotki o surowym spojrzeniu, upiorne staruszki, kościelni purpuraci, senni prowincjusze, prowincjonalne drobnomieszczańskie domy z ogródkiem, liryczni kochankowie. Długo by wymieniać postaci ze świata Dudy – Gracza. Wszystkie je na swój sposób znamy i to właśnie my na swój sposób najlepiej rozumiemy. Polski widz najbardziej jest w stanie docenić ostrość satyrycznego spojrzenia artysty. Z grubsza biorąc szczególnej obserwacji poddaje artysta świat drobnomieszczański (co nie oznacza oczywiście grupy społecznej, ale mentalność), dalej: podejmuje obrazowo wiele obiegowych fetyszyzmów społecznie funkcjonujących, czy wreszcie obyczajowość, a nawet pewnego rodzaju religijność. Jako artysta jest bezkompromisowy do granic okrucieństwa, ale sprawiedliwy w wymierzaniu chłost, w tym sensie, że każdemu daje według "zasług", niezależnie od tego czy są to spostrzeżenia dotyczące "równych" czy "równiejszych", po tej czy po tamtej stronie tej czy innej barykady. - Stanisław Piskor, Jerzy Duda Gracz, Poglądy nr 12, 1975.