Polswissart

Chłopi stanowią nie tylko najliczniejszą część narodu, stanowią jego cześć najsilniejszą, najzdrowszą, i – ostrożnie i sprawiedliwie ważąc zarówno fizyczne jak i duchowe czynniki – część w sumie najlepszą.

(Michelet J., Le Peuple, Comptoir des Imprimeurs-Unis, Hachette, Paulin, Paryż, 1846, s. 20.)

Postać siewcy to motyw często podejmowany przez artystów II poł. XIX wieku. Wpisuje się on w nurt realizmu – kierunku w literaturze i sztuce, wyrosłego z potrzeby obiektywnego, bezstronnego przedstawiania codzienności i krytycznego stosunku do panującej sytuacji politycznej. Nurt ten narodził się we Francji „w momencie rozpoczynającego się postępowego wrzenia roku 1848, a osiągający dojrzałość za II cesarstwa, w okresie wzrastającego społecznego cynizmu i politycznych rozczarowań (…)” (Nochlin L., Realizm, wyd. PWN, Warszawa, 1974, s. 56). Idee demokratyczne i kult pracy wiążący się na gruncie polskim z pozytywistycznym hasłem „pracy u podstaw”, przyniosły nowe, gminne tematy w sztuce uznawane dotąd za niegodne. Sceny z życia najniższych warstw społecznych, przedstawienia kupców, chłopów i robotników – ludzi pracy – powstawały w kontrze do prawideł akademickich i wzniosłych arcydzieł, królujących dotąd na Salonach.

Dzieło szwedzkiego rzeźbiarza Ferdynanda Fricka to realistycznie oddana postać rolnika siejącego zboże. Krocząc w ciężkich butach przez orne pole, mężczyzna wypracowanym gestem prawej ręki rozrzuca ziarno, wybierane z worka. Nogi ma ugięte, koszulę rozpiętą. Głowę przed palącym słońcem chroni prosty kapelusz. Jest zmęczony, ale musi wykonać swoją robotę, gdyż jego życiem rządzą odwieczne prawa natury. Jest przywiązany do ziemi, która go karmi.

Postać chłopa to odniesienie do ewangelicznego Siewcy. Zasiane ziarno odda plon, pomnoży dobro. Praca, którą wykonuje ma ponadczasowy charakter, jest szlachetna i uświęcona. Uogólnione rysy mężczyzny i idąca za tym pewna idealizacja, tworzą z niego symbol ludu i jego najwyższych cnót. To alegoria siły i apoteoza ciężkiej pracy. Rzeźbiarska kompozycja Fricka przekazuje „wartości pewne i niezmienne wśród zbyt szybko przekształcającego się przemysłowego, miejskiego i handlowego świata” (Nochlin L., dz. cyt., s. 146). Wpisuje się ona także tematycznie w pozostałe przedstawienia artysty, takie jak Kowal czy Hutnik.

Wrocław, kolekcja prywatna