Polswissart

Tadeusz Łodziana był jednym z pierwszych studentów sopockiego Wydziału Rzeźby, utworzonego po wojnie przez prof. Mariana Wnuka. Prestiżowe i prężnie rozwijające się trójmiejskie środowisko artystyczne znane było w tamtym czasie jako tzw. szkoła sopocka, wyróżniająca się w kraju śmiałością w dążeniu do nowoczesności i swobody twórczej. Marian Wnuk swoim studentom pozostawiał wolność poszukiwań twórczych kładąc nacisk na mocny warsztat i uwrażliwiając zarazem na tradycję i naturę jako punkt wyjścia. Tadeusz Łodziana, od 1949 roku pracujący jako asystent Wnuka, w ślad za profesorem przeniósł się do Warszawy gdzie od 1954 roku kształcił kolejne pokolenia artystów. Na jego twórczość wpływ miała nie tylko wspomniana szkoła sopocka ale również moment odwilży jaki przyniósł ze sobą 1956 rok. Dwie pierwsze wystawy w Centralnym Biurze Wystaw Artystycznych Zachęta przyniosły długo oczekiwaną otwartość na nowoczesność. Rzeźbiarze uczestniczący w obydwu pokazach zamanifestowali wyraźne dążenie do redefiniowania pojęcia rzeźby jako obiektu, poszukiwania drogi wyjścia poza ciasną i zamkniętą bryłę oraz jej ekspansji w otaczającą przestrzeń. Zaprezentowane w Warszawie formy charakteryzowały się kształtami harmonijnymi i abstrakcyjnymi. Łodziana wraz z innymi twórcami tamtego okresu szukali odpowiedzi na pytanie o możliwość oddziaływania rzeźby na krajobraz a inspiracją w tym zakresie stał się dla nich Henry Moore, którego działa uważane były powszechnie za idealne ucieleśnienie rzeźby przestrzennej, plenerowej.

Rzeźba Łodziany z tego okresu charakteryzuje się syntetyczną, płynną formą o bardzo lapidarnym odniesieniu do anatomii ciała. Jest zarazem wyrazista i nacechowana bardzo indywidualną ekspresją. Jak zauważa Katarzyna Chrudzimska – Uhera „dzieła artysty przynależą do akademickiej tradycji przedstawiania figury jako harmonijnego, estetycznego aktu. Stanowią kolejny, nowoczesny etap jej postrzegania – w którym anatomia sprowadzona zostaje do syntetycznego, bliskiego abstrakcji, enigmatycznego znaku” (Tadeusz Łodziana. Rzeźba, wyd. Galeria Dyląg, Kraków 2016, s. 6). Syntetyczne uogólnienie mające odwrócić uwagę od cielesności i nakierować ją na wnętrze, odstąpienie od zbędnego detalu oraz elegancja rzeźb Łodziany są ukłonem w kierunku twórczości Brancusiego, który – obok Henry’ego Moore’ – był dla polskiego artysty źródłem inspiracji. Przez całą twórczą drogę Łodziany kobieta pozostała w centrum jego zainteresowania i tworzone przez artystę akty do dziś postrzegane są jako ponadczasowe. Chrudzimska – Uhera pisze: Jaka jest kobieta stworzona spojrzeniem i dłonią Tadeusza Łodziany? Artysta opisał ją harmonią płynnych linii, wklęsłości i wypukłości, kontrastem nastrojów faktur, zmiennością profili. Jest zbieżnością przeciwieństw – otwarta i zwarta, pusta i brzemienna zarazem. Może być eterycznym bytem unoszącym się w przestrzeni, może być przydrożną figurą. Zawsze pozostaje dla mężczyzny niedopowiedzianym fragmentem, brakiem, romantyczną tęsknotą za pełnią. (Tadeusz Łodziana. Rzeźba, wyd. Galeria Dyląg, Kraków 2016, s. 8)

Sztuka Polski Dom Aukcyjny, aukcja 14.12.2002, poz. 92

Warszawa, Galeria Zachęta, 21.11-03.12.2002

Sztuka Polski Dom Aukcyjny [katalog], Warszawa-Kraków 2002, ss. 140-141.

Akty Łodziany sprawiają przyjemność oku. Są zmysłowe, intymne. Artysta świadomie wykorzystuje walory haptyczne medium rzeźbiarskiego. Rytm wklęsłości i wypukłości, zróżnicowane struktury materiałów i faktury powierzchni, płynność i kombinacja profili- wzmagają chęć fizycznego kontaktu, dotykania, głaskania, odczuwania.

— Tadeusz Łodziana 1920 -2011 Rzeźba [katalog wystawy], red. Dyląg W., wyd. Towarzystwo Słowaków w Polsce, Kraków 2016, s. 7.

Skrajnie uproszczenie formy eksponuje duchowy i mistyczny, bardziej niż materialny i cielesny aspekt tematu. Wykorzystanie naturalnego piękna materiału, jego gładkich, polerowanych powierzchni, wzmaga efekt estetyczny, jednocześnie upodabniając dzieło sztuki do obiektu o charakterze przemysłowy, standardowym. Ten aspekt Łodziana równoważy jednak organiczno-biologicznymi zasadami budowania formy, płynnej, rytmicznie zakomponowanej, chłonnej i otwartej na otaczającą ją przestrzeń.

— Tadeusz Łodziana 1920 -2011 Rzeźba [katalog wystawy], red. Dyląg W., wyd. Towarzystwo Słowaków w Polsce, Kraków 2016, s. 7.

Polski rzeźbiarz i wieloletni profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Należał do grona rzeźbiarzy, którzy w latach 50. i 60. radykalnie zmienili kierunek rzeźby i zainicjowali nowe rozwiązania. Tadeusz Łodziana w wieku siedemnastu lat rozpoczął swoją edukację artystyczną w Instytucie Sztuk Pięknych we Lwowie na wydziale artystycznym. Studiował tam w latach 1937-1939 oraz 1941-1942. Przerwa w edukacji była związana z wybuchem II wojny światowej. Następnie kontynuował naukę w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Sopocie, gdzie Łodziana spotkał się po raz pierwszy z profesorem Marianem Wnukiem. Ten okres w życiu studenta był niezwykle znaczący. Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Pięknych charakteryzowała się śmiałością twórczą uczniów i ich odwagą do nowoczesnych rozwiązań. Na uczelni Łodziana studiował wraz z Magdaleną Więcek, Franciszkiem Duszenko i Elżbietą Szczodrowską. Studenci zostali wyposażeni w gruntowną znajomość i umiejętność realistycznego rzeźbiarstwa, ale też dostali swobodę twórczą do działania, mając już solidny warsztat rzeźbiarski. Łodziana przeniósł się na Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie za Marianem Wnukiem, który otrzymał tam propozycję objęcia Katedry Rzeźby. Dyplom uzyskał w 1954 roku w Warszawie. Tam też rozpoczął swoją praktykę pedagogiczną. W trakcie pracy na Warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych Łodziana zdążył być dziekanem, prodziekanem i prorektorem. W1989 roku został profesorem zwyczajnym. Swoją praktykę pedagogiczną Łodziana łączył z powodzeniem ze swoją twórczością rzeźbiarską. W 1957 i 1959 roku w Centralnym Biurze Wystaw Artystycznych Zachęta w Warszawie artysta wziął udział w znaczących w tamtym czasie wystawach Sztuki Nowoczesnej. Zostały wtedy zaprezentowane prace rzeźbiarskie, które znacząco odbiegały od socrealistycznej narracji na rzecz nowoczesnych minimalistycznych form. W tym samym czasie odbyła się wystawa zaaranżowana w ogrodzie siedziby SARP. Rzeźby tam wystawione miały oddziaływać na otaczającą rzeczywistość i badać ich wzajemną relację. W wystawie poza Łodzianą można było oglądać prace m.in. Szapocznikow, Więcek oraz Siekluckiego. W 1964 roku wraz z Romualdem Guttem i Stanisławem Słoniną opracowania rzeźbiarskiego mauzoleum na Pawiaku w Warszawie. Łodziana był laureatem nagrody Ministerstwa Kultury i Sztuki oraz Grand Prix na Międzynarodowym Biennale Rzeźby w Monaco (1981).