Polswissart

Geniusz Napoleona to gwiazda, w którą wpatrują się wszystkie duchy (…) Ów geniusz skupia wszelką świętość – jest świętym ery całej (…) Nikt nie był bardziej człowiekiem cudu i człowiekiem globu – człowiekiem najzupełniejszym (…)

– Adam Mickiewicz (fragment wykładu wygłoszonego na Collège de France, cyt. za: Łysiak W., Salon 2. Alfabet szulerów. Cz. 2, wyd. Nobilis, Warszawa 2006, s. 366)

Dla moich Polaków nie ma rzeczy niemożliwych!

– Napoleon Bonaparte (słowa Napoleona Bonaparte wypowiedziane przed szarżą polskich szwoleżerów pod Somosierrą, 30 listopada 1808)

Wyjątkowej klasy dzieło Wojciecha Kossaka „Vive l’Empereur” czyli „Niech żyje cesarz” przedstawia apoteozę wielkiego Napoleona Bonaparte. Stojący na wzgórzu cesarz spogląda triumfalnie na swoją armię. Odmalowani żołnierze kawalerii i kroczącej za nią piechoty kłębią się u stóp wzniesienia, oddając honor swemu przywódcy. Ich usta są rozwarte w niemych wiwatach, ręce i szable uniesione wysoko w górę. Pełni żywiołu i energii stanowią kontrast do majestatycznej postaci cesarza.

Oferowana kompozycja pochodzi ze szczytowego okresu twórczości Kossaka, kiedy powstały jedne z jego najlepszych dzieł. Wszystkie prace malowane w młodości i dojrzałym życiu miały doprowadzić artystę do malarskiej wirtuozerii, którą osiągnął w późnym wieku. Był artystą niezwykle płodnym, pracującym nieustająco. Dzięki praktyce i wielkiemu doświadczeniu osiągnął mistrzostwo warsztatu artystycznego. Mieczysław Dąbrowski scharakteryzował twórczość Kossaka słowami: „ten nieokiełznany, wybuchowy wprost temperament malarski właśnie najlepiej i jedynie może się wypowiedzieć w tematach, w których żywiołowy ruch, życie, ciągła walka i zmienność jest zasadniczą treścią. Toteż w dziełach tego artysty występuje jako zasadniczy motyw, bez względu na treść – problem ruchu”.

Epopeja napoleońska była jednym z tematów, który szczególnie interesował przez lata Wojciecha Kossaka. Była mu inspiracją do wielu dzieł na przestrzeni jego kariery artystycznej. Nic w tym dziwnego, nie on jeden znajdywał w tym okresie historycznym źródło malarskich tematów. Dzieje Napoleona I są niezwykle barwne i były popularne w literaturze oraz sztuce. Wojciech Kossak namalował liczne batalistyczne obrazy, przedstawiając wojny i zwycięstwa francuskiego przywódcy. Równocześnie entuzjastycznie portretował swoją wizję Napoleona, zwykle prezentowanego na koniu. Wizerunek niezwyciężonego władcy niezmiernie go intrygował.

Polska, kolekcja prywatna

Stalowa Wola, Muzeum Regionalne w Stalowej Woli, Kossakowie - Co za sukces, co za popularność, grad zaszczytów, honorów, 8 listopada 2014 - 14 lutego 2016.

Krysztynowicz-Kozakowska S., Kossakowie - Co za sukces, co za popularność, grad zaszczytów, honorów [katalog wystawy], wyd. Muzeum Regionalne w Stalowej Woli, Stalowa Wola, 2015, s. 109.
Olszański K., Wojciech Kossak, wyd. Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź, 1990, poz. 139

Syn Juliusza Kossaka, ojciec Jerzego oraz Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej – poetki i Magdaleny Samozwaniec – pisarki. Wojciech Kossak urodził się w Paryżu w noc sylwestrową tuż przed północą roku 1856. Ojcem chrzestnym został przyjaciel Juliusza Kossaka, wybitny francuski malarz-batalista Horacy Vernet. Pierwszym nauczycielem malarstwa był dla Wojciecha jego ojciec. Studia artystyczne odbył w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych pod kierunkiem Władysława Łuszczkiewicza by następnie kontynuować naukę na Akademii Sztuk Pięknych w Monachium. Studia przerwał roczny pobyt w krakowskim pułku c.k. ułanów. Służba w wojsku wywarła znaczny wpływ na kierunek zainteresowań artystycznych Wojciecha jako malarza - batalisty, miłośnika tematów wojskowych. Środowisko wojskowych było pierwszym odbiorcą jego obrazów, których tematem były portrety dowódców, rewie wojskowe, ataki konnicy i artylerii. Do nauki powrócił w 1877 w paryskiej École des Beaux Arts. W 1915 został mianowany profesorem batalistyki w warszawskiej SSP, z czym wiązały się jego częste pobyty w stolicy. Znamienny dla sztuki Wojciecha pietyzm w oddawaniu historycznych i kostiumowych realiów jak i niezwykła sprawność warsztatowa ma źródło niewątpliwie w latach spędzonych w pracowni swego ojca – Juliusza. Jednak przez wzgląd na wielość zamówień wielokrotnie powracał do tych samych tematów, którym nadawał formy realistyczne. Z powodzeniem stosował trudne skróty i skomplikowane ujęcia perspektywiczne. W licznych kompozycjach utrwalał wizerunki anonimowych legionistów, żołnierzy, równie chętnie jak wojskowe patrole, dramatyczne epizody bitewne i heroiczne potyczki. Cechą charakterystyczną sztuki Kossaka była wyniesiona z domu rodzinnego miłość do koni, których sylwetki malował z wielką wprawą i swobodą. Wojciech Kossak cieszył się ogromną popularnością wśród współczesnych. Brał udział w życiu wyższych sfer, bywał na dworze cesarskim w Wiedniu i Berlinie, błyszcząc urokiem osobistym, dowcipem i świetną prezencją. Przyjazny i życzliwy dla wszystkich był Kossak osobą pożądaną w towarzystwie a swój rodzinny dom – słynną Kossakówkę – uczynił miejscem spotkań elity ówczesnego Krakowa. Do gości Kossaków zaliczyć można najznamienitsze postaci – malarzy, pisarzy, aktorów i muzyków - Henryka Sienkiewicza, Jacka Malczewskiego, Witkacego, Juliana Tuwima czy Ignacego Paderewskiego.