Polswissart

Polska, kolekcja prywatna
Dorotheum, aukcja 09.12.2014, poz. 103

Stanisław Żukowski urodził się w 1873 roku w Jędrychowcach nieopodal Wołkowyska. Pochodził z rodziny szlacheckiej, która niestety w wyniku represji po powstaniu styczniowym straciła prawa majątkowe. Zafascynowany od dziecka malarstwem, podjął w 1892 roku studia w Moskiewskiej Szkole Malarstwa, Rzeźby i Architektury pod okiem Wasilija Polenova, Valentina Serowa oraz Isaaka Lewitana. Ten ostatni będąc uznanym pejzażystą oraz członkiem Pieriedwiżników, wywarł znaczący wpływ na twórczość młodego Żukowskiego.

Artysta bardzo szybko zaczął odnosić pierwsze sukcesy. Jeszcze w trakcie nauki część jego prac nabyła Galeria Trietiakowska. Od 1904 roku dołączył do StowarzyszeniaPodróżującychWystaw Artystycznych, z którymi pokazywał swoje prace. Był również członkiem Związku Artystów Rosyjskich oraz pracował jako wykładowca na macierzystej uczelni. Po rewolucji październikowej sytuacja Żukowskiego skomplikowała się. Jego sztuka nie pasowała do nowo rodzących się koncepcji. Organizacja własnej wystawy w 1921 roku przysporzyła mu falę ataków ze strony środowiska awangardowego. Być może ta postawa kolegów po fachu, być może niepokoje polityczne lub też nostalgia za minionymi czasami „szlacheckich gniazd” – skłoniły go do powrotu dwa lata później do Polski. W trakcie II wojny światowej zginął w obozie koncentracyjnym w Pruszkowie.

Żukowski był kontynuatorem tradycji rosyjskiego malarstwa krajobrazowego w duchu Archipa Kuindży i Isaaka Lewitana. Z jednej strony opierał się na klasycznych rozwiązaniach w nurcie realistycznym, z drugiej czerpał z osiągnięć impresjonistów, eksperymentując z fakturą i paletą barwną. Działając szybko i z natchnieniem, starał się uchwycić i przekazać najdrobniejsze szczegóły żywego, zmieniającego się świata, pełnego romansu, poezji i piękna. Obok wykształconych w Petersburgu Ferdynanda Ruszczyca i Konrada Krzyżanowskiego, był jednym z nielicznych malarzy, którzy rozwinęli na gruncie polskim rosyjską szkołę pejzażu.