Polswissart

Patrzyłem z okien naszego domu na te jarzące światłem widoki i snułem w myślach tęsknotę dziwną do słońca – światła wiecznych tajemnic. Brałem do ręki glinę zwilżoną, zlepiałem kształty owych to marzeń, lecących w dal z szelestem wiosny kwiatów dzwoniących. – Bolesław Biegas

(Fragment z pamiętników artysty, Bolesław Biegas. Artysta i literat, [w:] „Ciechanowskie Zeszyty Literackie” nr 16, 2014, s. 21)

Bolesław Biegas uważany jest za czołowego przedstawiciela kierunku symboliczno-secesyjnego w rzeźbie europejskiej. Zdołał zachować indywidualną formę swej twórczości, która zadziwia wyjątkowym zróżnicowaniem i bogactwem tematyki. Sławę przyniosły mu popiersia portretowe oraz z powodzeniem podejmowane wątki muzyczne (Chopin, Berlioz, Wagner), jak i literackie (Mickiewicz, Krasiński, Słowacki). Do jego szczególnych rzeźb należy zaliczyć kompozycje symboliczne, których przedmiotem były treści wymuszające odejście od form realistycznych na rzecz secesyjnej niematerialności i płynności kształtów. Tworzył dzieła o walorach prekursorskich, odbiegających od panujących wówczas nurtów.

Obdarzony wielkim talentem studiował w Krakowie w Szkole Sztuk Pięknych, w pracowni rzeźby Alfreda Dauna i Konstantego Laszczki. Pod wpływem filozofii Stanisława Przybyszewskiego jego twórczość, zarówno malarska jak i rzeźbiarska, obracała się wokół tematyki oddającej tajemniczość ludzkiej egzystencji. Szybko wyzwolił się spod wpływów stylistyki akademickiej realizując coraz bardziej nowoczesne i uproszczone w formie prace. W 1902 roku przy wsparciu Towarzystwa Sztuk Pięknych, otrzymał stypendium na dalsze kształcenie w École des Beaux Arts w Paryżu. Tam założył skromną pracownię, w której oddał się pracy twórczej.

W sferze poszukiwań można wyodrębnić w ówczesnej sztuce Biegasa nurt geometryzująco-linearny. Został on zainicjowany jeszcze przed wyjazdem do Francji w słynnej kompozycji „Księga Życia” z 1901 roku. Geometryczne rzeźby cechowało odejście od naturalizmu i wymaganej wówczas poprawności anatomii, a także szkicowość i synteza całej postaci. Równolegle artysta tworzył posągi znanych kompozytorów i poetów – prace bardziej ekspresjonistyczne, ilustrujące żywioł i potęgę artystycznego Geniuszu. Są wśród nich przedstawienia Richarda Wagnera, Jana Sebastiana Bacha, Ludwiga van Beethovena, Adama Mickiewicza czy Charlesa Baudelaire’a. Charakteryzują się dynamiką i ruchem przeciwstawnych falistych linii, w splotach których uwięzione są postaci artystów, trwających w głębokim skupieniu. Prace te są mocno nastrojowe i liryczne. 

Oferowana rzeźba „Przeczucie” należy do grupy prac z lat 1902-1903, powstających równolegle do najważniejszego tekstu artysty pt. „Wędrówka ducha myśli”, wydanego w Krakowie w 1904 roku. To metafizyczna, poetycka wizja, podzielona na osiemnaście podrozdziałów, w której Biegas przedstawia swoje kosmogoniczne poglądy. Rzeźby z tego okresu, jak „Przeczucie”, operują esowatą linią, a w swej stylistyce nawiązują do stylistyki secesyjnej. Abstrakcyjne wizje artysty oddawane były w postaciach o rozwianych szatach, których forma i przekaz odnoszą do metafizycznego dramatu egzystencji, na którym opierała się cała twórczość Bigasa.

Warszawa, kolekcja prywatna Polswiss Art, aukcja 28.09.2021, poz. 5 Polska, kolekcja prywatna USA, kolekcja Toma Podla

Jeden z najwybitniejszych modernistycznych malarzy i rzeźbiarzy polskich przyszedł na świat w 1877 roku w małej wiosce na Mazowszu. Po wczesnej stracie obojga rodziców znajdował się pod opieką warszawskiego rzeźbiarza Andrzeja Panasiuka a następnie Aleksandra Świętochowskiego, który zorganizował bardzo młodemu wówczas Bolesławowi pierwszą wystawę indywidualną w księgarni Wendego w Warszawie. Obdarzony wielkim talentem Biegas studiował w Krakowie w Szkole Sztuk Pięknych, w pracowni rzeźby Alfreda Dauna i Konstantego Laszczki. Pod wpływem filozofi i Stanisława Przybyszewskiego jego twórczość, zarówno malarska jak i rzeźbiarska, obracała się wokół tematyki oddającej tajemniczość ludzkiej egzystencji. Szybko wyzwolił się spod wływów stylistyki akademickiej tworząc coraz bardziej nowoczesne i uproszczone w formie prace. W 1901 roku został usunięty z krakowskiej uczelni po tym jak zaprezentował rzeźbę Księga życia. Wkrótce potem młody Biegas wyjechał do Paryża. Pracował bardzo intensywnie, uczestniczył w licznych wystawach, m.in. w Société nationale des Beaux-Arts, Salonie Jesiennym oraz Salonie Niezależnym. Indywidualne pokazy twórczości artysty miały miejsce między innymi w paryskiej Galerie des Artistes Modernes, Galerie Andre Seligmann, Galerie Bernheim-Jeune, Galerie Arts et Artistes Polonais, oraz w Londynie, Petersburgu, czy Kijowie.