Polswissart

Akty Łodziany sprawiają przyjemność oku. Są zmysłowe, intymne. Artysta świadomie wykorzystuje walory haptyczne medium rzeźbiarskiego. Rytm wklęsłości i wypukłości, zróżnicowane struktury materiałów i faktury powierzchni, płynność i kombinacja profili - wzmagają chęć fizycznego kontaktu, dotykania, głaskania, odczuwania.

(Dyląg W. (red.), Tadeusz Łodziana 1920-2011. Rzeźba [katalog wystawy], wyd. Towarzystwo Słowaków w Polsce, Kraków 2016, s. 7.)

Prostota nie jest w sztuce celem, ale do prostoty dochodzi się mimo woli, zbliżając się do rzeczywistego sensu rzeczy.

– Constantin Brâncusi (Giedion-Welcker C., Constantin Brâncusi, Basel 1958, s. 220.)

„Siedząca” Tadeusza Łodziany powstała w roku odwilży gomułkowskiej. Był to dla rzeźby polskiej czas przełomowy, kiedy to artyści wcześniej zduszeni ciasnymi ramami sztuki socrealistycznej, zaczęli coraz odważniej eksperymentować z formą i poszukiwać nowych rozwiązań. Zainspirowany naturą Łodziana wziął na warsztat figurę ludzką – temat niezwykle klasyczny, akademicki – i korzystając z dorobku zachodniej awangardy, zajął się samą jej istotą. „Łodziana jako jedyny właściwie twórca we współczesnej rzeźbie polskiej sięgnął do doświadczeń przede wszystkim Brâncușiego, a także i Arpa. Najdoskonalsze realizacje rzeźbiarskie, tworzone w duchu maksymalnego dążenia do syntezy i prostoty kształtu zaczęły powstawać pod koniec lat 50. Poczynając od tego okresu, rzeźby Łodziany były biologiczne i organiczne, ale w sensie bardzo daleko ku abstrakcji posuniętej interpretacji kształtu ludzkiego ciała” (Skrodzki W., Synteza formy, „Projekt”, t. 26, nr 5, 1981, s. 60-61).

Dzięki zastosowanym uogólnieniom i schematyzacji, pozostawiając tylko to, co najbardziej istotne, „Siedząca” Łodziany staje się pewnego rodzaju abstrakcyjnym znakiem. Jest ideą pięknej kobiecej sylwetki, z jej doskonałymi proporcjami i dyskretnie zaznaczonymi w bryle krągłościami. Stanowi opowieść o kobiecości z perspektywy męskiego oka. Mimo swojej awangardowej formy bliskiej nurtowi abstrakcji organicznej, rzeźbiarski akt Łodziany jest pełen harmonii i walorów estetycznych. Wpisuje się on przez to w akademicką tradycję przedstawiania nagiego ludzkiego ciała.

Kraków, kolekcja prywatna

Kraków, Muzeum Narodowe w Krakowie, Moc natury: Henry Moore w Polsce, 22 lutego - 30 czerwca 2019
Wauthier-Braine, Racingold S.A., Tadeusz Lodziana: Searching for perfection, 15 - 23 marca 2018

Domanowska E. (red.), Moc Natury: Henry Moore w Polsce [katalog wystawy], wyd. Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, Orońsko 2018, s. 157
Tadeusz Lodziana: Searching for perfection [katalog wystawy], wyd. Galeria Dyląg, 2018, s. 13

Akty Łodziany sprawiają przyjemność oku. Są zmysłowe, intymne. Artysta świadomie wykorzystuje walory haptyczne medium rzeźbiarskiego. Rytm wklęsłości i wypukłości, zróżnicowane struktury materiałów i faktury powierzchni, płynność i kombinacja profili- wzmagają chęć fizycznego kontaktu, dotykania, głaskania, odczuwania.

— Tadeusz Łodziana 1920 -2011 Rzeźba [katalog wystawy], red. Dyląg W., wyd. Towarzystwo Słowaków w Polsce, Kraków 2016, s. 7.

Skrajnie uproszczenie formy eksponuje duchowy i mistyczny, bardziej niż materialny i cielesny aspekt tematu. Wykorzystanie naturalnego piękna materiału, jego gładkich, polerowanych powierzchni, wzmaga efekt estetyczny, jednocześnie upodabniając dzieło sztuki do obiektu o charakterze przemysłowy, standardowym. Ten aspekt Łodziana równoważy jednak organiczno-biologicznymi zasadami budowania formy, płynnej, rytmicznie zakomponowanej, chłonnej i otwartej na otaczającą ją przestrzeń.

— Tadeusz Łodziana 1920 -2011 Rzeźba [katalog wystawy], red. Dyląg W., wyd. Towarzystwo Słowaków w Polsce, Kraków 2016, s. 7.

Polski rzeźbiarz i wieloletni profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Należał do grona rzeźbiarzy, którzy w latach 50. i 60. radykalnie zmienili kierunek rzeźby i zainicjowali nowe rozwiązania. Tadeusz Łodziana w wieku siedemnastu lat rozpoczął swoją edukację artystyczną w Instytucie Sztuk Pięknych we Lwowie na wydziale artystycznym. Studiował tam w latach 1937-1939 oraz 1941-1942. Przerwa w edukacji była związana z wybuchem II wojny światowej. Następnie kontynuował naukę w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Sopocie, gdzie Łodziana spotkał się po raz pierwszy z profesorem Marianem Wnukiem. Ten okres w życiu studenta był niezwykle znaczący. Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Pięknych charakteryzowała się śmiałością twórczą uczniów i ich odwagą do nowoczesnych rozwiązań. Na uczelni Łodziana studiował wraz z Magdaleną Więcek, Franciszkiem Duszenko i Elżbietą Szczodrowską. Studenci zostali wyposażeni w gruntowną znajomość i umiejętność realistycznego rzeźbiarstwa, ale też dostali swobodę twórczą do działania, mając już solidny warsztat rzeźbiarski. Łodziana przeniósł się na Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie za Marianem Wnukiem, który otrzymał tam propozycję objęcia Katedry Rzeźby. Dyplom uzyskał w 1954 roku w Warszawie. Tam też rozpoczął swoją praktykę pedagogiczną. W trakcie pracy na Warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych Łodziana zdążył być dziekanem, prodziekanem i prorektorem. W1989 roku został profesorem zwyczajnym. Swoją praktykę pedagogiczną Łodziana łączył z powodzeniem ze swoją twórczością rzeźbiarską. W 1957 i 1959 roku w Centralnym Biurze Wystaw Artystycznych Zachęta w Warszawie artysta wziął udział w znaczących w tamtym czasie wystawach Sztuki Nowoczesnej. Zostały wtedy zaprezentowane prace rzeźbiarskie, które znacząco odbiegały od socrealistycznej narracji na rzecz nowoczesnych minimalistycznych form. W tym samym czasie odbyła się wystawa zaaranżowana w ogrodzie siedziby SARP. Rzeźby tam wystawione miały oddziaływać na otaczającą rzeczywistość i badać ich wzajemną relację. W wystawie poza Łodzianą można było oglądać prace m.in. Szapocznikow, Więcek oraz Siekluckiego. W 1964 roku wraz z Romualdem Guttem i Stanisławem Słoniną opracowania rzeźbiarskiego mauzoleum na Pawiaku w Warszawie. Łodziana był laureatem nagrody Ministerstwa Kultury i Sztuki oraz Grand Prix na Międzynarodowym Biennale Rzeźby w Monaco (1981).