Francja, kolekcja prywatna

Salavador Dali w „Venus spatiale” oddaje hołd pięknu kobiecej figury uosobionej przez boginię Wenus, wzbogaconej o właściwe dla twórczości artysty surrealistyczne atrybuty. Punktem wyjścia jest tu klasyczna forma kobiecego torsu, do której zostały dodane cztery elementy: zegarek, jajo, dwie mrówki i podział ciała na dwie części. Zegarek jest przewieszony przez szyję, aby przekazać dwa przeciwstawne komunikaty o pięknie ciała jako wartości tymczasowej i nietrwałej, oraz o pięknie sztuki, które jest ponadczasowe i wieczne. Mrówki to jeden z motywów, do których Dali wracał wielokrotnie w swojej twórczości. Już w dzieciństwie z uwagą obserwował te owady, odczuwając zarówno pociąg do nich, jak i wstręt. W jego pracach obecność mrówek symbolizuje tymczasowość, przemijanie i śmiertelność ludzkiego życia. „Venus spatiale” jest podzielona na dwie części, aby odsłonić jajko, które, podobnie jak mrówka, jest jednym z najbardziej ulubionych motywów Dalego ze względu na dwoistość swojej natury – twardej powierzchni zewnętrznej i miękkiego wnętrza. Jajko jest pozytywnym symbolem i reprezentuje życie, odnowę, kontynuację i przyszłość. Rozdział kobiecego ciała na dwie części również skrywa ładunek symboliczny. Według Dalego „jedyną różnicą między nieśmiertelną Grecją a naszą epoką jest Zygmunt Freud”, który odkrył, że ludzkie ciało zawiera „nieskończone sekretne szuflady, które tylko psychoanaliza jest w stanie otworzyć”. Kataloński artysta doskonale zilustrował tę freudowską koncepcję w innej swojej rzeźbie zatytułowanej „Kobieta płonąca”: szuflady, które zawarte są w ciele kobiety skrywają tajemnice, marzenia i obsesje, które pochodzą z jej nieświadomości. Motyw „kobiety z szufladami” powraca w twórczości Dalego, pojawiając się w niezliczonych wariantach formalnych i symbolicznych. O ile w rzeźbie z brązu „Kobieta płonąca” sekretne szuflady są do połowy zamknięte i nie pozwalają obserwatorowi w pełni zobaczyć ich zawartości, o tyle w rzeźbie „Venus spatiale” to nie szuflada lecz całe ciało odsłania wnętrze kobiety, w której zamknięte jest życie.

Symbolika obecna w prezentowanej rzeźbie potwierdza niezwykłą zdolność Salvadora Dalego do opracowywania emocji w celu przeniesienia ich na grunt sztuki malarskiej i rzeźbiarskiej. Dalí stwierdził kiedyś: Moja praca jest odbiciem, jednym z niezliczonych odbić tego, co osiągam, piszę, myślę.

„Venus spatiale” została stworzona w 1977 roku i odlana w 1984 roku w edycji 350 sztuk z 35 edycjami autorskimi. Monumentalna, blisko czterometrowa wersja rzeźby została po raz pierwszy pokazana w 1994 roku na Opernplatz, centralnym placu miasta Frankfurt w Niemczech. W 2018 roku Erarta Museum of Contemporary Art w Sankt Petersburgu wyeksponowało monumentalne dzieło wewnątrz muzeum, przy okazji wystawy „Salvador Dalí Sculptures”. W 2019 roku z kolei rzeźba została odsłonięta i zaprezentowana publiczności w Kanadzie, w mieście Vancouver.

Ekscentryczny hiszpański malarz i jedna z najbardziej rozpoznawalnych postaci w sztuce XX wieku. Był indywidualistą, który do tej pory wzbudza skrajne emocje. Jedni uważają go za geniusza inni za człowieka ze zbyt dużym ego. Urodził się w 1904 roku w Figueres w Katalonii. Artysta wierzył, że jest kolejnym wcieleniem swojego starszego brata, który zmarł 9 miesięcy przed jego narodzinami. Już jako 10-cio latek wykazywał niezwykłe zdolności manualne, dlatego zaczął uczęszczać na zajęcia z rysunku. W wieku 14-stu lat zaczął sprzedawać z powodzeniem swoje pierwsze prace. Naukę kontynuował Akademii Sztuk Królewskich jednak nie dokończył studiów ponieważ przez swoją arogancje został wydalony ze szkoły. Wierzył w swój niezaprzeczalny geniusz i nie potrafił przyjmować krytyki od nauczycieli. Uważał, że ma większe od nich umiejętności i kompetencje. Po tym incydencie artysta wyjechał do Paryża gdzie jego kariera nabrała rozpędu. Dzięki Joanowi Miró dostał się do grupy surrealistów z którą jest kojarzony do tej pory. Jednak przez popieranie faszyzmu został wykluczony przez resztę artystów. Do tego jego konflikt z André Bretonem spotęgował niechęć surrealistów do siebie. Dalí jednak nie potrzebował wsparcia grupy aby osiągnąć sukces oraz rozgłos. Jego ekscentryczność sprzyjała popularności i idącymi za nią pieniędzmi. Artysta nie ukrywał swojego zamiłowania do dobrobytu. Nie odmawiał komercyjnym zamówieniem jak np. logo popularnych do dziś lizaków Chupa-Chups. Był artystą wielu talentów i odnajdywał się w przeróżnych mediach sztuki. Przede wszystkim kojarzony jest ze swoim malarstwem ale tworzył również filmy, rysunki, grafiki, rzeźby i bardzo lubił być fotografowanym. Ze sztuki wideo najbardziej rozpoznawalny jest „Pies Andaluzyjski”, który zrealizował wraz z Luisem Buñuelem. Jego obrazy są niezaprzeczalnie mistrzowskie pod względem warsztatowym. Jednak to jego wyobraźnia robi na widzach największe wrażenie. Każda osoba nawet nie zainteresowana sztuką zna jego obraz przedstawiający rozpływające się zegary (Uporczywość pamięci, 1931). Inne popularne dzieła to m. in.: Trwałość Pamięci, Płonąca Żyrafa czy Kuszenie Świętego Antoniego. Postać Daliego może wywoływać kontrowersje, jednak nie można odmówić mu inteligencji oraz wiedzy. W swojej sztuce inspirował się psychoanalizą Freuda i innymi dziedzinami nauki. Artysta mógł cieszyć się z sukcesów w karierze za swojego życia. Oprócz kontrowersji i konfliktów z innymi artystami, które były wodą na młyn dla jego rosnącej popularności, nie miał powodów do niezadowolenia. Również w życiu prywatnym Dali miał wiele szczęścia. Związał się z 10 lat starszą rosjanką o imieniu Gala, która była miłością jego życia. Kobieta była już w związku małżeńskim kiedy poznała artystę, jednak pod urokiem malarza rozwiodła się z francuskim poetą Paulem Éluardem. Dla Dalego była największą muzą, jej podobizny są uwiecznione w wielu jego obrazach gdzie użyczał jej twarzy portretowanym Madonnom. Ich związek był ekscentryczny tak jak całe życie artysty. Pozwalał swojej żonie na liczne romanse i zdrady nawet z jej byłym mężem.  W trakcie II wojny światowej artysta wraz z żoną wyjechali do stanów aby stamtąd wrócić po latach do Katalonii. Wydał swoją autobiografię, która do tej pory jest czytana przez miłośników jego ekscentrycznej postaci. Gala zmarła w 1982 roku. Był to olbrzymi cios dla artysty. Rok po śmierci żony namalował swój ostatni obraz i zaprzestał praktyki artystycznej już na zawsze. Podobno popadł w szaleństwo nie radząc sobie z ta wielką stratą. Uważał, że jest nieśmiertelny i chciał poddać się hibernacji. Zmarł w 1989 roku i został pochowany w mieście swojego narodzenia, gdzie znajdował się jego Muzeum-Teatr. Miejsce jego spoczynku jest otwarte dla zwiedzających.