Warszawa, kolekcja prywatna

Pragnęłabym, aby moje malarstwo swą sugestią barw widmowych i porządkiem form zmuszało widza do myślenia o zjawiskach przyrody. – Halina Wrzeszczyńska

W latach 60. i 70. XX wieku artyści w swojej sztuce zaczęli mocno przejawiać inspiracje odkryciami naukowymi, które dla wszystkich były zarówno przerażające, jak i fascynujące. Za sprawą użycia broni jądrowej nagle okazało się, że odkrycia, których ludzie dokonują, są nie tylko uwznioślające, ale stały się też niebezpiecznie i przerażające. Jednocześnie szersza opinia społeczna zaczęła postrzegać rzeczywistość nie przez pryzmat rzeczy widzialnych czy nawet tych widzialnych tylko pod mikroskopem, a przez pryzmat czegoś potężnego i zupełnie niewidzialnego – świata fizyki – inspirującego zarówno naukowców, jak i artystów.

Halina Wrzeszczyńska była jednym z tych twórców, których porwał świat naukowy, tak różniący się od tego widzianego ludzkim okiem. Artystka tłumaczyła: „Okres krystalizowania się założeń, które w konsekwencji doprowadziły do skupienia się na strukturze opartej o ideę ładu, obejmuje głównie lata 1965-1972. U ich podstaw leży głębokie przeświadczenie o istnieniu ukrytej harmonii rządzącej przejawami wszelkiego życia oraz optymistyczny pogląd, że objawy degeneracji są stadium przejściowym lub pozorem. (…) Jedyną sensowną drogą dla kierunku mej twórczości będzie sięgnięcie – celowe – po element fantastyki »wyspekulowanej« w oparciu o rezultaty doświadczalne i teoretyczne nauk ścisłych. W przedstawieniu układów formalno-barwnych ustawicznie oscyluję na granicy rzeczywistości i fantastyki”.

Wrzeszczyńska swoją artystyczną drogę rozpoczęła na w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu na wydziale Architektury Wnętrz. Pomimo wykształcenia bardziej technicznego, odnajdywała się również w malarstwie sztalugowym, grafice, monotypii, rysunku, ilustracji, a także projektowaniu mebli, wnętrz i odzieży. Jej zainteresowania sięgały również teorii sztuki. Nic więc dziwnego, że tak wszechstronnie uzdolniona twórczyni odnalazła się we wrocławskim środowisku artystycznym. Od 1961 roku była członkiem Zarządu Polskich Artystów Okręgu Wrocławskiego (sekcja malarstwa), a od 1974 roku związała się z Zarządem ZPAP. Szybko została doceniona przez publiczność i środowisko artystyczne, czego dowodem było dwukrotne stypendium artystyczne (1971, 1978) oraz liczne wystawy zbiorowe w Polsce i za granicą.

Malarka od 1965 roku prowadziła dzienniki pt. „Metryczki”, które stały się fundamentem jej programu artystycznego, tzw. „substrukturalizmu”. Efektem tej konsekwentnej i wieloletniej pracy była wystawa indywidualna w 1973 roku, podczas której Wrzeszczyńska przedstawiła teoretyczne opracowanie twórczości pt. „Malarstwo Form Fundamentalnych i Pasażu Barwnego”. Charakterystyczne, pełne energii obrazy artystki przykuły uwagę Wytwórni Filmów Fabularnych we Wrocławiu. Zwrócono się do niej z prośbą użyczenia obrazu olejnego „Elektrony” jako scenografii do filmu „Wielki Układ” z 1976 roku. Dziś prace Wrzeszczyńskiej znajdują się w wielu zbiorach prywatnych w kraju i za granicą m.in. w USA, Francji, Niemczech, Austrii, Szwecji, Holandii i Hiszpanii.

Halina Wrzeszczyńska urodziła się w 1929 roku w Krotoszynie, zmarła w 2018 we Wrocławiu. Tam, w 1946 roku rozpoczęła studia w utworzonej przez Eugeniusza Gepperta Wyższej Szkole Sztuk Pięknych (późniejsza PWSSP). Broniąc pracy magisterskiej w 1952 roku należała do grona pierwszych absolwentek tej uczelni. Wrzeszczyńska zasłynęła tworzonymi w latach 60. i 70. barwnymi abstrakcjami geometrycznymi utrzymanymi w duchu op-art. Tworzyła przede wszystkim w technice olejnej na płótnie, sięgając również po akryl, gwasz i akwarelę. Gatunkiem, który pielęgnowała był również rysunek wykonywany ołówkiem, tuszem i flamastrem. Mając za sobą studia na wydziale Architektury Wnętrz projektowała również meble, a także odzież. Była nie tylko praktykiem, ale również wytrawnym teoretykiem – autorką artystycznej teorii substrukturalizmu. Inspirację czerpała ze świata nauki i przyrody, zwłaszcza fizyki. Tworzonym przez okres lat 60. i 70. abstrakcyjnym kompozycjom towarzyszyły prowadzone przez artystkę dzienniki zwane przez nią „Metryczkami”. Zasadniczym przedmiotem rozważań Wrzeszczyńskiej stały się zmiany okresu rewolucji naukowo-technicznej, które miały bezpośrednie przełożenie na jej malarstwo. Jej abstrakcje geometryczne są bowiem wynikiem sięgnięcia przez artystkę po elementy fantastyki powstałe w oparciu o rezultaty doświadczalne i teoretyczne nauk ścisłych. Momentem podsumowującym jej wieloletnią i konsekwentną pracę w tym zakresie była wystawa w wrocławskim BWA w 1973 roku. Wrzeszczyńska swoje prace prezentowała na wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych, m.in. w 1971 roku w Zachęcie w Warszawie, na ogólnopolskich Targach Plastyki w roku 1972 i 1973, na Festiwalu Polskiego Malarstwa Współczesnego w Gdyni w 1974 roku, a także we Wrocławiu i w Poznaniu. Jej prace pokazywane były także w Budapeszcie oraz w 1983 roku w RFN.